Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Binnen de muren van de Hervormde Kerk van Broek op Langedijk

Welkom bij het oudste kerkgebouw van Broek op Langedijk. Vermoedelijk werd met de bouw van de kerk begonnen in de vijftiende eeuw waarna het gebouw in de zestiende eeuw is voltooid. Tijdens de bouw keek men af bij andere al gebouwde kerken. Zo zie je de gebruikte baksteen ook terug in de Alkmaarse Grote Kerk, de Kapelkerk en de stadhuistoren. Maar wat deze kerk, vroeger Pontianuskerk geheten, uniek maakt is wat er binnen in het bedehuis is te zien. Zo zijn er grafzerken met uien en wortels en is tijdens een verbouwing ooit een mysterieus briefje gevonden.

Utrechtse luidklok

In de klokkentoren hangt een door de destijds beroemde Utrechtse klokkengieter Gerard van Wou gegoten klok. Hij was ook de maker van de luidklokken van de Utrechtse Domtoren. De klok uit 1504 met een doorsnede van maar liefst één meter wordt elke zondag nog steeds met de hand geluid. Dan is dit historische kerkgebouw een plaats van samenkomst van honderden kerkgangers die samen de Hervormde Gemeente van Broek op Langedijk vormen.

Onthullingen tijdens een verbouwing

Een historisch gebouw als deze kerk blijft zonder onderhoud nooit in goede staat. In 1815 en 1951 vonden er daarom herstelwerkzaamheden plaats. Pikant detail is dat tijdens die laatste grote reparatie twee aan elkaar bevestigde plankjes werden gevonden met de tekst: ‘maak mij open’. Tussen de plankjes werd een  briefje aangetroffen van een zekere A. Blom die tijdens de herstelwerkzaamheden in 1815 timmerman was. In het briefje beklaagde hij zich over het bouwtoezicht van kerkelijke zijde. Hij voelde zich niet alleen bespioneerd, maar vond één kerkmeester ook de grootste schijnheilige (‘Farizeër’) die hij ooit gezien had:

“want die heeft ons zoo kasteid [lijfelijk gestraft] dat het is om uit te schreeuwen en ik hoop ook mensen dat Gij het zal onderzoeken van tijd tot tijd tot aan het jaar toe 1815 en vraagd naar de Schrijver, die zijn naam is Aarjen Blom met waarheid.”

Waarmee maar gezegd wil zijn dat de kerk niet uit onkreukbare lieden bestond en bestaat. Maar als goed christen sprak Aarjen wel de hoop uit dat zij ondanks dat ‘tog in gods hand gestadig ontvangen mogen worden.’

Tuinders varen met hun waar over de Achterburggracht omstreeks 1910. Op de achtergrond de Hervormde Kerk. Beeld: Regionaal Archief Alkmaar.

Wortelen en uien op de grafzerk

In vorige eeuwen waren veel leden van deze gemeente tuinder van beroep. Deze oververtegenwoordiging is goed te zien aan de grafzerken van in de kerk begraven personen: de opmerkelijke afbeeldingen van tuindersproducten als wortelen en uien op grafstenen zijn meer regel dan uitzondering. Maar dergelijke afbeeldingen misstaan nog steeds niet in een tuindersomgeving als Broek op Langedijk met haar beroemde ‘Broekerveiling’.

Het interieur van de Broekerveiling. De waar van de tuinders werd door de ruimte gevaren, waarna kooplieden op de groente en fruit konden bieden. Beeld: Regionaal Archief Alkmaar.

Plaats van samenkomst

Hoewel veel inwoners van Broek op Langedijk niet meer werkzaam zijn in de tuinderssector, blijft voor veel inwoners de kerk een belangrijke plek van samenkomst. Elke zondag is er om 10 en 19 uur een dienst waarin iedereen welkom is. Inderdaad: deze vestiging is elke zondag open!

Auteur: Dominee A. Hamstra.

Publicatiedatum: 02/06/2011

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.