3 min

Bijzondere tuin

Beeckestijn laat de overgang zien van de formele naar de landschappelijke tuinkunst in de tweede helft van de achttiende eeuw. Bovendien heeft het nog twee museumtuinen uit de tweede helft van de twintigste eeuw. Spectaculair is ook de reconstructie van een bloemenwaaier uit de tijd rond 1740.

Menagerie met exotische dieren

Het uiterlijk van het huidige huis Beeckestijn dateert voornamelijk uit het begin van de achttiende eeuw. Toen werd niet alleen het huis verbouwd en van een nieuwe façade voorzien, maar werden ook de bijgebouwen aan het voorplein opgetrokken. De oorspronkelijke tuinmuur met de twee speelhuisjes aan de Rijksweg is in de negentiende eeuw gesloopt en pas bij de restauratie in de jaren zestig van de twintigste eeuw gereconstrueerd. Ook de tweede formele tuinaanleg is waarschijnlijk omstreeks 1719 aangelegd.

Lubbert Adolph baron Torck, heer van Rosendaal, richtte rond 1732 een menagerie op met exotische dieren. Ook liet hij delen van de tuin opnieuw aanleggen.

De buitenplaats Beeckestijn, ca. 1840. Collectie Gemeente Velsen, Noord-Hollands Archief.

Familie Boreel

In 1742 koopt Jacob Boreel Jansz. de buitenplaats. Hij laat in de volgende decennia tot 1772 ook de grote lijnen van de tuinaanleg uit omstreeks 1719 invullen door elementen van de nieuwe Engelse landschapsstijl. Ook komt er een nieuwe landschapstuin bij achter de geometrische tuin. Hier vinden we nog een achttiende-eeuwse folly, een gek tuingebouwtje: de tuinmanswoning in de vorm van een kapelletje. De formele tuin met onregelmatige elementen en de uitbreiding in landschapsstijl zijn nu nog te bewonderen. De tuinarchitect is de Duitser Johann Georg Michael (Michaël). Hij heeft waarschijnlijk ook de twee zijvleugels en een uitbouw ontworpen die in 1771/’72 werden toegevoegd aan de achterkant van huis Beeckestijn.

In de eerste helft van de negentiende eeuw wordt onder jhr. Willem François Boreel  niet alleen het huis wit gepleisterd, maar ook een oranjeriegebouw in neoclassicistische stijl neergezet (gesloopt in 1957). In 1902 reorganiseert Leonard Anthony Springer een gedeelte van de tuinen; een tweede plan van Springer voor een omvattende herstructurering uit 1936 wordt niet verwezenlijkt.

De voorkant van Beeckestijn. Foto door Sarah Remmerts de Vries.

Bunkers, overheidssubsidie en restauratie

In de Tweede Wereldoorlog gebruikt het Duitse leger het huis en men laat in de tuin een aantal bunkers bouwen die als heuvels nog zichtbaar zijn. De bunker op de middenas direct achter het huis wordt door onderspoelen afgezonken en op die manier aan het zicht onttrokken.
Het huis wordt in de jaren vijftig van de twintigste eeuw bijna gesloopt en ook het park ontsnapt maar net aan de verkaveling tot villapark. Uiteindelijk wordt huis Beeckestijn gered door een overheidssubsidie en in de jaren 60 van de twintigste eeuw gerestaureerd. De twee museumtuinen aan weerszijden worden dan ook  aangelegd. Vanaf 1996 vindt een tweede restauratieronde plaats op basis van onderzoek van Lucia Albers. Dan wordt ook de schitterende bloemenwaaier van omstreeks 1740 gereconstrueerd. Het hoofdhuis, de bijgebouwen, het park en een aantal bijbehorende elementen zijn Rijksmonumenten.

Het terrein is openbaar toegankelijk. Het huis is toegankelijk tijdens de openingsuren van de tentoonstelling over tuin- en landschapscultuur.

De schelpvormige vijver van Beeckestijn. Foto door Sarah Remmerts de Vries.

Auteur: Christian Bertram

Landschap Noord-Holland / Cultuurcompagnie

Publicatiedatum: 30/04/2012