2 min

Wipwatermolen

Een oude kaart van Gooiland getekend door de landmeter C. Danckersen de Rij uit 1636 laat op deze plaats een wipwatermolen zien. In het jaar 1642 werd door de Staten van Holland en West-Friesland octrooi verleend tot het bouwen van een grote achtkante watermolen voor de Hollands Ankeveense polder met de bedoeling op de ‘s-Gravelandse Vaart uit te malen. Waarschijnlijk werd toen, in verband met de bouw van de nieuwe watermolen, de oude wipwatermolen afgebroken.

Molen Hollandia in Ankeveen. Beeld via Wikimedia Commons, Vervaardiger: MartinStevens, CC BY-SA 4.0.

Onderduikadres

De Hollands Ankeveense polder werd gedurende een periode van meer dan 300 jaar voor een groot deel verveend. Men was hiermee in het midden van de negentiende eeuw zover gevorderd dat van de totale oppervlakte van 382 ha er nog slechts 81 ha bruikbaar land was overgebleven en de Ankeveense Plassen waren ontstaan. De kap van de watermolen wordt gesierd met het opschrift ANNO 1766 HOLLANDIA.

Waarschijnlijk herinnert dit jaartal ons aan een ingrijpende verbouwing. In 1932 werd naast de molen een elektrisch gemaal gebouwd, waardoor de molen definitief buiten bedrijf kwam. In de Tweede Wereldoorlog werd de molen een baken voor het verzet en een gewild adres voor onderduikers. De stand van de wieken waarschuwde de onderduikers in de polder voor naderende razzia’s.

Uitzicht op de Ankeveense Plassen

In 1952 werd door het polderbestuur het eigendom van de molen voor het symbolische bedrag van één gulden overgedragen aan de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten. Het interieur dat tot in de jaren 1930 in beslag werd genomen door het grote ijzeren scheprad en de molenaarswoning werd in de jaren na de Tweede Wereldoorlog omgetoverd tot restaurant. Dat is thans uitgegroeid tot het sfeervolle ‘Bistro de Molen‘. In de winter het ontmoetingspunt voor duizenden schaatsenrijders maar in de zomer is het bij ‘Hollandia’ Holland op zijn best.

Molen Hollandia schuin van voren gefotografeerd in winterlandschap. Beeld: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons.

Hoewel de molenaar al lang vertrokken is en het molenwerk verslagen werd door de moderne techniek hoort u, gezeten op het prachtige terras met uitzicht op de Hollands Ankeveense plassen, als u heel goed luistert, nog steeds het geruis, gepiep, geritsel en gekreun van al die eeuwenoude, feilloos in elkaar grijpende houten en ijzeren onderdelen.

Ankeveense Plassen vanaf het Bergse Pad in noordelijke richting. Beeld via Wikimedia Commons, vervaardiger: Tulp8, CC BY-SA 4.0

Publicatiedatum: 24/05/2013