Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

27 oktober 1275: Het Tolprivilege

De naam Amsterdam verschijnt voor het eerst in dit document dat op 27 oktober 1275 te Leiden werd opgesteld: het zogenaamde tolprivilege van graaf Floris V van Holland. De graaf bepaalt hierin dat “lieden die nabij de Amsteldam verblijven” (“homines manentes apud Amestelledamme”) in zijn gebied geen tol hoeven te betalen.

Handelsstad

Amsterdam was in 1317 niet meer dan een jonge nederzetting. Het hoorde tot de gebieden van de bisschop van Utrecht. Door de vrijstelling in het graafschap Holland werden de Amsterdammers dus bevoorrechte ‘buitenlandse’ handelaren. Mede dankzij de vrijstelling wist Amsterdam uit te groeien tot belangrijke handelsstad, de basis van alle latere rijkdom en macht.

Eeuwenlange vrijstelling

De vrijstelling van de grafelijke tol bleef geldig toen Amsterdam stadsrechten kreeg en onder het graafschap Holland kwam te vallen. In de 16de eeuw, in de tijd van de Opstand tegen de Spanjaarden, ging het grafelijk tolrecht over op de Staten van Holland. Die zijn tot 1795 tol blijven heffen. Tot dat jaar hebben de Amsterdammers vrijstelling genoten.

Tolprivilege

Tolprivilege van Floris V, 1275

Officieel bewijs

De perkamenten oorkonde met het grafelijk zegel werd als officieel bewijsstuk door de overheidsadministratie bewaard. Het kreeg later een plek in één van de laatjes van de charterkast van het stadsbestuur. Ambtenaren beschikten over een kopie die in het Privilegeboek was opgeschreven.

Persoonlijk bewijs

Hoe bewees een schipper nu dat hij als Amsterdammer vrijgesteld was van tolheffing? Daarvoor kregen ze een tolbrief mee: een officieel afschrift van het tolprivilege. Na zo’n tolbrief getoond te hebben bij de grafelijke tolkantoren, kon men zonder problemen tolvrij verder varen.

Wil je meer weten over de geschiedenis van Amsterdam? Bekijk hier de openingstijden van het Stadsarchief en plan je bezoek.

Publicatiedatum: 20/10/2011

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.