2 min

De Franse soldaten konden in 1795 vrij gemakkelijk ons land binnentrekken. Met dank aan de strenge winter: de troepen marcheerden over de bevroren rivieren en ondervonden weinig tegenstand. Via de Utrechtse Poort trokken ze Naarden binnen. De voorwaarden ‘behoud van privilegieën en eigen ambten’, alsmede ‘respectering van particuliere eigendommen’, werden door de Fransen zonder veel omhaal geaccepteerd.  Ook mochten er geen soldaten bij de inwoners van Naarden worden ondergebracht. Het Diaconiehuis was een prima gebouw voor het onderbrengen van de Franse soldaten. Wat te verwachten viel gebeurde ook, de Fransen zochten toch onderdak bij de Naarders. De inkwartiering van de soldaten in hun huizen eiste een hoge tol van de inwoners van het vestingstadje.

Schenking

De Naarders reageerden aanvankelijk enthousiast op de Fransen. Ze waren het corrupte regime van de Oranjes meer dan moe. De burgersociëteit wilde een gebaar maken naar de Franse soldaten. Om tegemoet te komen aan hun slechte kleding en uitrusting schonk de sociëteit de soldaten duizend gulden voor kleding en dekens. Toen zich later nieuwe ‘bevrijders’ meldden trok de burgersociëteit zijn genereuze aanbod snel weer in.

Tuin van het Militair Hospitaal te Naarden, 1900-1905. Collectie Provinciale Atlas Noord-Holland, Noord-Hollands Archief.

Ontruiming

Het Franse Gouvernement betaalde 14.700 franc voor het Diaconiehuis, ongeveer 7.000 gulden. Maar al eerder hadden de Fransen het kerkbestuur verzocht het Diaconiehuis te ontruimen voor de inkwartiering van de soldaten. Het was de bedoeling dat de hele inventaris en de bewoners verhuisden naar het Burgerweeshuis, nu het  Comenius Museum, aan de Kloosterstraat. Maar de diakenen protesteerden heftig tegen de ontruiming. Uiteindelijk heeft het kerkbestuur toch moeten toegeven en het huis vrijgemaakt voor de Fransen. Het bedrag van 14.700 franc hebben de diakenen nooit ontvangen. Tevergeefs werd de Franse Kroon in 1824 nog eens aan de vordering herinnerd, maar het bedrag is er nooit gekomen.

Ziekenzaal

In het huis was ruimte voor 180 bedden. Het Diaconiehuis is nu gesplitst in aparte woningen. In het pand aan Gansoordstraat 28 was een portierswoning en een administrateurswoning gevestigd. Op nummer 26 was de toegang tot de hal en de ziekenzaal ondergebracht. En in het gebouw met de huisnummers 24 a en 24 b lagen de zieken in de 18 meter lange ziekenzaal.

Militair Hospitaal en tuin, 1900-1905. Collectie Provinciale Atlas Noord-Holland, Noord-Hollands Archief.

Bron: J.G. Kroonenburg, Het Diaconiehuis, in De Omroeper 1998, nr. 2.

Publicatiedatum: 20/10/2011