1. Een protestantse jongen

Michiel de Ruyter werd in 1607 in Vlissingen geboren als Michiel Adriaenszoon, zoon van bierdrager Adriaen Michielszoon. Zijn moeder was van iets betere afkomst, maar geld was er nauwelijks. Het gezin vond kracht in het protestantse geloof, dat een leidraad in Michiels leven bleef.

2. Vroeg op avontuur

Als kind was Michiel een echte kwajongen. Hij leek niet goed te kunnen leren, tot hij de zeevaart als doel stelde. Daar maakte hij zichzelf kaartlezen, schrijven en verschillende talen snel eigen. Al op 11 jarige leeftijd ging Michiel voor het eerst mee de zee op, naar Brazilië. Hij was een jaar van huis. Niet veel reizen later werd hij door Spanjaarden gevangen genomen. Hij wist te ontsnappen en moest met enkele lotgenoten terug lopen van Spanje naar Vlissingen.

Herken je Michiel de Ruyter, de achtste man van rechts?

3. Walvisvaart

Michiel de Ruyter had een grote carrière in de zeevaart, maar admiraal had niet veel geluk in de liefde. Nadat zijn vrouw Maayke en hun kind Aaltje waren overleden in 1631 tijdens de kraamtijd, besloot De Ruyter tot een carrièrewending. De walvisvaart werd zijn nieuwe missie. Hij werd door zijn bemanning dikwijls ‘Bestevaer’ genoemd, wat zoiets betekent als goede vader. Deze bijnaam verdiende hij door zijn goede zorgen, wat overigens niet betekende dat hij niet streng kon zijn.

4. De Ruyter?

De naam De Ruyter zou Michiel pas rond 1636 hebben aangenomen. Er zijn verschillende theorieën over de herkomst. Michiel heeft onder de hoede van zijn oom, die ruiter was in het leger van Prins Maurits, deelgenomen aan het ontzet van Bergen op Zoom. Omdat Michiel zijn oom wilde eren, zou hij de naam De Ruyter hebben aangenomen. Een andere theorie is dat de naam is ontleend aan het ‘ruiten’ ofwel het roven met een kaperschip.

5. Zeeheld

De Ruyter reisde per schip de hele wereld over als kapitein en achteradmiraal, van West-Indië tot Marokko. Maar in 1652 was hij het zat. Hij ging rentenieren. Toch ging Michiel later dat jaar weer in zeedienst. Nederland was verwikkeld in de Eerste Engels-Nederlandse Oorlog en de vloot stond er niet al te best voor. De Admiraliteit van Zeeland wist De Ruyter om te praten. Hij werd vicecommandeur en won de slag bij Plymouth. Dit was de eerste Nederlandse overwinning in deze oorlog, waarmee de toen nog onbekende Michiel de Ruyter een zeeheld werd. Ook tijdens de Tweede en Derde Engels-Nederlandse oorlogen volgden vele overwinningen en speelde de Ruyter een onmiskenbare rol in de verdediging van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

6. Spaanse hertog?

In 1677 werd Michiel de Ruyter door de Spaanse Koning benoemd tot Hertog. De verstuurde akte kwam echter pas drie dagen na zijn overlijden aan. Hij heeft de titel daardoor niet kunnen aanvaarden. De vraag is of hij dit wel gedaan zou hebben als het had gekund, want hij was niet zo’n fan van de Spaanse strijdkrachten.

7. Derde Huwelijk

Michiel de Ruyter trouwde in 1631 met de boerendochter Maayke Velders. Helaas stierf zij in het kraambed van hun eerst kind, dat drie weken later ook overleed. Dit alles gebeurde terwijl Michiel op zee was. Uit zijn tweede huwelijk met Neeltje Engels kreeg hij twee zonen en drie dochters, maar zijn zonen zorgden niet voor nageslacht. Neeltje overleed in 1650 en Michiel trouwde voor de laatste keer twee jaar later met Anna van Gelder, met wie hij twee dochters kreeg. Bij gebrek aan zonen werd de naam ‘de Ruyter’ dus niet voortgezet.

8. Vijanden

Tussen de laatste twee Engels-Nederlandse oorlogen werd Michiel tegen zijn zin thuisgehouden door Johan de Witt, om te voorkomen dat hij zou sneuvelen. Als dat wel zou gebeuren, zou De Witt een van de belangrijkste steunpilaren van zijn regime kwijtraken. De Ruyter bezat een aanzienlijk kapitaal en had ook politieke vijanden, zoals de oranjegezinde admiraal Tromp. In 1672 ontsnapte hij maar net aan een moordaanslag. Een aanhanger van Tromp had geprobeerd Michiel De Ruyter in de hal van zijn huis met een broodmes te doden.

9. De Nieuwe Kerk

Op 18 maart 1677 werd het lichaam van Michiel de Ruyter bijgezet in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Hij was reeds op 29 april 1676 overleden aan de gevolgen van een schot in zijn been tijdens de slag bij de Etna. Bij de plechtige aangelegenheid waren zoals gebruikelijk geen vrouwen aanwezig, en ook voor weduwe Anna verliep de dag als elke andere. Het praalgraf dat werd ontworpen door Rombout Verhulst zou pas enkele jaren later worden voltooid.

10. Honderd Gulden

De vele onderscheidingen, titels en afbeeldingen van Michiel getuigen van de grootsheid van zijn daden. Het praalgraf, het standbeeld in Vlissingen, maar ook de postzegels met zijn portret laten het nationale belang zien. Het beroemdst is zijn tronie op de briefjes van honderd gulden. Dat je zijn priemende ogen, robuuste gezicht en markante snor zo goed herkent is dus niet vreemd.

Auteur: Saskia Groeneboer

Bronnen:
Stichting Michiel de Ruiter
De Bataviawerf
Aflevering van Het Klokhuis
Gemeente Archief Vlissingen
NPO Geschiedenis

Publicatiedatum: 29/01/2015