2 min

Waterwincomplex

Eind 19e  eeuw kocht de gemeente Haarlem een stuk grond in de Overveense duinen. Verbetering van de drinkwatervoorziening stond bij het bestuur hoog op de prioriteitenlijst. De bevolking leed onder vele gezondheidsproblemen veroorzaakt door verontreinigd drinkwater. Net als in andere grote steden, was het aanleggen van drinkwaterleidingen een oplossing.  In 1897-1898 werd het waterwincomplex Overveen gebouwd. De watertoren was een essentieel onderdeel van een hele serie gebouwen. Het complex bestond uit een machinegebouw voor de pompinstallatie, een ontijzeringsgebouw, een directeurswoning, twee dienstwoningen en een bassin voor het nafilteren en opslaan van het drinkwater. En natuurlijk een watertoren met hoog boven het maaiveld de opslagtank voor het drinkwater: het waterreservoir had een capaciteit van meer dan een miljoen liter water.

Ingenieur Schotel

Architect-ingenieur Jan Schotel (1845 – 1912) is de ontwerper van het waterwincomplex. In de late 19e eeuw was hij betrokken bij de bouw van woonhuizen én vele watertorens, in Noord-Holland onder meer in Weesp en Den Helder. Schotel ontwierp de Overveense gebouwen in de stijl van de neorenaissance. De watertoren doet sterk denken aan een verdedigingstoren, vandaar ook de verwijzing naar een ‘waterkasteel’. Dankzij de klassieke bouwstijl straalt de watertoren een stoer en weerbaar karakter uit. Tot op de dag van vandaag is de toren nog vrijwel geheel in oorspronkelijke staat.

Natuursteen

De watertoren is van grote architectuurhistorische waarde vanwege de gave hoofdvorm, allerlei detailleringen in het metselwerk en het materiaalgebruik: baksteen in rode, gele en oranjerode kleur én natuursteen zijn verwerkt in de torenschacht plus ommanteling van het hoogreservoir. Dit is de enige watertoren in Nederland die ook fraai uitgevoerde ramen heeft in de gemetselde ommanteling. Het is één van de best bewaard gebleven watertorens uit het oeuvre van ingenieur J. Schotel.

Watertoren, schietbaan Panorama van Watertoren, Schietterein No. 394. Noord-Hollands Archief / Collectie van prentbriefkaarten van Lou Braakman te Haarlem, Inventarisnummer NL-HlmNHA_1094_55017494

Toekomst

In 2005 kwam het gebied van het waterwincomplex in het bezit van een vastgoedontwikkelbedrijf. Deze wil op het terrein een bronwaterfabriek openen. De watertoren wordt hét icoon van het exclusieve Overveense bronwater. De watertoren zelf zal een publiek toegankelijke functie krijgen met een restaurant en een uitkijkpunt. De watertoren zal volledig gerestaureerd moeten worden.

Met dank aan Historische Kring Bloemendaal.

Bronnen:
E. van der Kleij en Boer, H.P.G. de, Een waterkasteel langs de Zeeweg. In: Ons Bloemendaal, jrg. 19, nr. 3, najaar 1995, pp. 7-11.
H.P.G. de Boer (red.), Watertorens in Noord-Holland, 1991. Uitgave van Provincie Noord-Holland.
Website PWN, bezoekerscentrum De Zandwaaier.

Publicatiedatum: 03/02/2012