Voormalige apotheek Van Sante stond in Westzijde

Haast was in 1956 geboden. Voor de op stapel staande bouw van de Beatrixbrug dienden diverse panden aan de Westzijde het veld te ruimen voor de westelijke oprit van de brug. Apotheek Van Sante was daar een van. In sneltreinvaart werd het met sloop bedreigde pand overgebracht naar de Zaanse Schans.

2 min

Geheel rechts de houten gevel van apotheek Van Sante, Westzijde 10, afbeelding Zaans Museum/Gemeentearchief Zaanstad

De apotheek Van Sante, Westzijde 10 gezien vanaf de Zaan. afbeelding Zaans Museum/Gemeentearchief Zaanstad

Westzijde 10 moest wijken voor bouw Beatrixbrug

De apotheek Van Sante, voorheen Westzijde 10, was het eerste pand dat op de Schans opnieuw werd opgebouwd. Jarenlang stond het moederziel alleen. Middenin een bouwrijp gemaakte zandvlakte, wachtend op de dingen die komen gingen. De reden daarvan was de bestedingsbeperking van eind jaren vijftig die de bouw van de Schans op een laag pitje zette. Maar nog belangijker was dat de financiering van het pretentieuze project Zaanse Schans bij lange na nog niet rond was.

Steun van de overheid was onontbeerlijk, maar de Rijksdienst voor Monumentenzorg zag niets in de overplaatsing van monumenten die daarmee uit hun vertrouwde omgeving zouden worden gehaald. Pas in februari 1959 kwam er de toezegging dat het Rijk in de kosten tot verplaatsing van de panden zou bijdragen. Het betekende dat de activiteiten tussen 1956 en 1959 vooralgericht waren op het kweken van belangstelling voor de Schans bij particulieren, omliggende gemeenten, de provincie en de landelijke overheid.

De sloop van het pand van apotheek Van Sante, jaren vijftig. afbeelding Zaans Museum/Gemeentearchief Zaanstad.

Eerste restauratie door Dienst Gemeentewerken Zaandam

In februari 1960 werd het allereerste gerestaureerd pand tijdelijk betrokken door een medewerker van het architectenbureau van Jaap Schipper. Opmerkelijk is dat de restauratie van het 17e-eeuwse houten pand werd voorbereid, begeleid en uitgevoerd door de dienst Gemeentewerken van Zaandam. Deze dienst was ook betrokken bij de voorbereiding en begeleiding van het pand ’t Jagershuis (Zeilenmakerspad 2). Pas daarna werd duidelijk dat Gemeentewerken niet bij machte was de komende restauraties voor te bereiden en werd de hulp ingeroepen van architecten en aannemers met kennis van zaken. Dat leidde ertoe dat in overleg met de Rijksdienst voor Monumentenzorg de architecten Jaap Schipper en Cornelis de Jong werden aangetrokken.

In juli 1961 betrok de familie Bosman met hun vier kinderen de woning. Vader Bosman werkte in mostermolen De Huisman, waar hij later werd opgevolgd door zoon Frans en dochter Lida. Moeder Bep Bosman, de bewoonster van het eerste uur, woont er inmiddels vijftig jaar en heeft de Schans zien groeien en bloeien.