Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

De Vikingen komen naar Wieringen

Vikingen zijn naar Wieringen komen zeilen. Dit eiland was een tussenstop op hun (roof)tochten. De zilverschat van een Viking is op Wieringen opgegraven. Meer weten? Kom naar het Viking Informatiecentrum in Den Oever.

Om Wieringen een schateiland te noemen, is wat overdreven. Maar op dat vroegere eiland is wel degelijk een schat opgedoken. Zilveren voorwerpen die een Viking daar ruim duizend jaar geleden heeft begraven. Wat dreef de woeste mannen om uit Scandinavië naar Wieringen te varen? Het antwoord is simpel: eten en drinken. Op Wieringen, in de kop van Noord-Holland, was zoet water en er was voedsel te krijgen. En zo groeide het eiland tot een belangrijke tussenstop van Noormannen die rooftochten ondernamen of op handelsreis waren.

Handel drijven

Gevreesd waren de Noormannen, de Vikingen, zeker. Ze stonden niet voor niets bekend als rovers en verkrachters. Dergelijke meedogenloze mannen zijn ongetwijfeld uit het Noorden hierheen komen varen. Maar er waren ook Vikingen die hierheen kwamen met minder wrede bedoelingen. Vooral om handel te drijven. Uit Scandinavië brachten ze barnsteen en huiden mee om die in handelssteden als Dorestad (het huidige Wijk bij Duurstede) te ruilen tegen bij voorbeeld zilveren voorwerpen. Of tegen zout en schapen.

Normandië

Een aantal Vikingen besloot zich in West Europa te vestigen. Er ontstonden zo nederzettingen in o.a. Engeland en in Normandië, waarvan de naam nog naar de Noormannen verwijst. Waarom stapten de Vikingen in hun snelle boten en zochten ze hun heil overzee? In het Viking Informatiecentrum in Den Oever leer je dat ze in hun thuisland te weinig vruchtbare grond hadden om van te leven. Ze zochten daarom een betere toekomst op IJsland, Groenland en in Noord-Amerika (Canada). Of meer naar het zuiden. Het was van pakweg 800 tot 1100 na Chr. dat de Vikingen in onze contreien rondtrokken.

De Vikingen spraken een eigen taal, en ze schreven met runentekens. Hoe die er tekens uit zagen, zie je in het Informatiecentrum. Hoe de zang van de Noormannen geklonken heeft, valt moeilijk te reconstrueren, maar Arabische kooplieden die ze hadden horen zingen vergeleken de klank met het gehuil van wolven.

 Zilverschat

Ruim twintig jaar geleden ontdekte een amateur-archeoloog op de glooiende velden van Westerklief op Wieringen een zilverschat. Vermoedelijk heeft een Viking zijn bezittingen daar begraven tijdens een van zijn reizen. Ook elders op het vroegere eiland en bij Callantsoog zijn voorwerpen van Vikingen gevonden.

Je kunt de eerste opgedoken zilverschat in replica bekijken in Den Oever. Van de later op het voormalige eiland opgegraven (tweede) zilverschat zie je het origineel. Het Informatiecentrum toont onder meer ook de wapens die de Vikingen hanteerden. Interessant is bovendien het vijf meter lange schaalmodel van een van hun snelle zeilboten.

Een film van ongeveer twintig minuten geeft een boeiend beeld van het leven van deze stoere mannen die uit Denemarken en meer noordelijk gelegen streken aan waren komen varen. Verwacht geen groot museum in Den Oever, want het Viking Informatiecentrum is bescheiden qua omvang. Er valt echter van alles te bekijken. Je leert er veel over deze Noormannen. Met oog op de bezoekers uit het buitenland wordt bij de vitrines ook uitleg gegeven in het Duits en Engels.

Het bestuur van dit Informatiecentrum werkt samen met het Museum van Oudheden in Leiden, waar de eerste zilverschat van Westerklief wordt bewaard. Ook met het museum Dorestad in Wijk bij Duurstede en andere musea, zoals het Allard Pierson, onderhouden de vrijwilligers in Den Oever contacten.

Mammoet

Wieringen, nu gewoon een stukje van het vasteland van Noord-Holland, was ooit een eiland. Een eiland dat dankzij een keileembult oprees uit het water. De bult, opgestuwd door een gletsjer in de voorlaatste ijstijd, stak wel vijftien meter boven de zeespiegel uit.

Nu we het toch over het verre verleden hebben, in een hoekje van het Informatiecentrum ligt een deel van een slagtand van een wolharige mammoet. Pakweg 75 duidend jaar geleden liepen deze grote beesten hier rond, net als wolharige neushoorns. Het stuk slagtand van de mammoet die een Wieringer visser in 2008 bij Texel omhoog haalde, woog maar liefst 60 kilo.

Informatiecentrum

Ongeveer vijftien vrijwilligers houden het Viking Informatiecentrum open, vertelt Dick Burghout. Hij is secretaris van het bestuur. Jaarlijks ontvangt het centrum ongeveer 1700 belangstellenden, die allen tijdens het kijken naar de informatiefilm een kopje koffie of thee krijgen aangeboden. Speciaal voor scholieren is er een leskist samengesteld om in de klas te gebruiken als voorbereiding op een bezoek aan het centrum. Zo’n vier- à vijfhonderd scholieren komen per jaar met hun klas hierheen. Hoofdzakelijk van scholen in de kop van Noord-Holland. Een speciale speurtocht voor kinderen die gewoon met hun (groot)ouders op bezoek komen, is er niet. Daar wordt aan gewerkt, vertelt Dick Burghout. Overigens liggen er wel kleurplaten voor de jeugd in het Informatiecentrum en voor de allerkleinsten is er een playmobiltafel.

Vikingdagen

Ieder jaar kent Den Oever zijn Vikingdagen. Dan slaan enkele tientallen ‘Vikingen’ hun tenten op naast het Informatiecentrum en laten hun dagelijks leven van toen (800 tot 1100 van onze jaartelling) zien. In 2018 staat de demonstratie gepland op zaterdag 8 en zondag 9 september (van 12 tot 17 uur). Maar ook op andere dagen kun je op Wieringen van alles te weten komen over de Vikingen, deze Noormannen die zo’n duizend jaar geleden hier aan wal stapten.

Als je toch naar Wieringen gekomen bent, kun je na het rondneuzen in de wereld van de Vikingen, misschien ook even een bezoekje brengen aan het Wieringer Eilandmuseum ‘Jan Lont’. Deze tip gaf vrijwilligster Annie Lont (‘geen familie hoor’) me in het Viking Informatiecentrum. Een goed idee voor een volgend museumbezoek.

Kijk voor meer informatie over openingstijden op de website van het Viking Informatiecentrum.

Tekst: Jan Maarten Pekelharing

Dit verhaal is onderdeel van het thema ‘Kleine musea van Noord-Holland’: verhalen over (ten onrechte) minder bekende musea. Bekijk hier alle verhalen binnen dit thema.

Publicatiedatum: 18/06/2018

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.