Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Vikingen in Noord-Holland?

Vanaf de achtste eeuw trokken de Vikingen vanuit Scandinavië plunderend door Europa. Vanaf het oosterse Istanbul tot aan het koude Canada hebben ze hun sporen achtergelaten. Maar zijn ze eigenlijk ook in Noord-Holland geweest?

Naar Wieringen varen

In de tijd van de Vikingen werd een groot deel van Nederland bewoond door de Friezen. Het is moeilijk voor te stellen, maar de kaart van Nederland zag er toen heel anders uit. Amsterdam bestond nog niet, Texel zat vast aan Noord-Holland en er was geen IJsselmeer. Het grondgebied dat toen ‘Frisia’ werd genoemd liep langs de hele Noordzeekust, van het huidige Friesland tot aan Zeeland.

Eigenlijk is er heel weinig bekend over deze periode in de geschiedenis. Dat de Vikingen in het zuiden van Nederland zijn geweest staat vast, maar over Noord-Holland is minder bekend. Dat komt vooral omdat onze provincie in die tijd uit nauwelijks bewoonbare moerassen bestond. Wel weten we zeker dat er Vikingen op Wieringen zijn geweest. Daar is namelijk een spectaculaire vikingschat gevonden.

De Vikingschat van Wieringen Beeld: Rijksmuseum van Oudheden

Razende Rorik

De schat, bestaande uit munten en sieraden, werd in 1996 ontdekt. Het was voor het eerst dat er in Nederland zo’n grote vikingschat werd gevonden. De vondst levert het bewijs dat Vikingen zich in Noord-Holland hebben gevestigd. Waarschijnlijk was het een Noorman uit Denemarken, die op Wieringen woonde en zijn rijkdommen daar begroef.

De bekendste vikinghoofdman in Nederland is waarschijnlijk Rorik van Dorestad. Deze Deense Noorman trok regelmatig plunderend door Nederland. Zijn belangrijkste doelwit was Dorestad in de buurt van Utrecht, op dat moment de welvarendste stad van Nederland. Rorik werd later leenman van de Franken. Daardoor werd hij heerser over de steden en dorpen die hij kort daarvoor nog had geplunderd. Het is heel goed mogelijk dat hij zijn uitvalsbasis op Wieringen had. Misschien is de schat zelfs wel van deze Razende Rorik?

Rorik van Dorestad Getekend door Hermanus Willem Koekkoek, Beeld: Wikimedia Commons

Egils saga

Het is dus zeker dat er op een bepaald moment Deense Vikingen in Noord-Holland gingen wonen. Maar is het gebied ook bezocht door andere Noormannen? Een bijzonder fragment uit een oude IJslandse sage geeft een aanwijzing. De Egils Saga gaat over de avonturen van de IJslandse Viking Egil. Hij gaat op plundertocht en komt in een vreemd land terecht: Frisia. De gedetailleerde beschrijving van het landschap lijkt erg op Noord-Holland:

“Op het land waren wijdse vlakten met bossen in de buurt. De velden waren doornat want het had veel geregend.” De Noormannen komen bij een dorp en de bewoners slaan op de vlucht. Egill zet de achtervolging in, maar dat gaat niet zoals hij verwacht: “Het land was vlak, met overal platte velden, doorkruist met dijken vol water ertussen. De landbouwgronden waren ingesloten door die dijken; op sommige plaatsen waren bruggen en planken gelegd over het water.” De achtervolging door de velden was niet makkelijk, mede doordat de Friezen steeds de planken over het water achter zich wegtrokken. De sage vertelt dat de Friezen dapper vochten, maar ze waren geen partij voor de moed van Egill en zijn mannen.

Egill Skallagrimson. In een zeventiende eeuws manuscript, beeld: Wikimedia Commons

Vikingen in Noord-Holland?

Het staat dus vast dat er Vikingen in Noord-Holland zijn geweest. In ieder geval op Wieringen en waarschijnlijk ook op andere plaatsen. Maar de grote beruchte plundertochten van de Vikingen vonden niet plaats in Noord-Holland. Die waren vooral in Engeland, Frankrijk en op andere plaatsen waar veel rijkdom te halen was. In deze tijd woonden er zo weinig mensen in Noord-Holland dat het voor de Vikingen (gelukkig) niet zo’n aantrekkelijk doelwit was.

Spreken de Vikingen bij jou ook zo tot de verbeelding? Op Wieringen is een speciaal bezoekerscentrum ingericht waar je verschillende vikingschatten kunt bekijken. Op hun website staat ook veel informatie over de geschiedenis van de Vikingen en de Friezen. De grote vikingschat die in 1996 werd gevonden kun je in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden bewonderen.

Auteur: Machiel Spruijt

Publicatiedatum: 19/04/2016

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.