Van ruig gebied tot creatieve broedplaats

Zou het Amsterdam Noord net zo vergaan als de Jordaan? De Amsterdamse Jordaan stond lang bekend als arbeidersbuurt met uiterst verpauperde toestanden. Toch heeft het in de twintigste eeuw relatief snel een enorme transformatie ondergaan. Tegenwoordig is het een zeer gewilde plek om te wonen. Toen de Jordaan opknapte werden de armste en ‘a-sociaalste’ Jordanezen overgebracht naar de andere kant van het IJ, waar ze in zogenaamde woonscholen moesten leven. Hier werden zij opgevoed om zelf een net huishouden te leiden. De mensen die hier woonden hadden vaak een levenslang stigma. Amsterdam Noord stond om hen bekend.
Tegenwoordig is Noord echter aan een opkomst bezig en worden er steeds meer creatieve initiatieven gestart. Sinds mei 2014 is Amsterdam Noord weer zo'n cultureel initiatief rijker: de net heropende Tolhuistuin. Deze plek, waar ooit de Amsterdamse ter dood veroordeelden werden opgehangen, is een mooi voorbeeld van de ontwikkeling die Noord in de afgelopen eeuwen heeft meegemaakt.

2 min

Volewijk, een ruig gebied

Wanneer een veertiende-eeuwse Amsterdammer bij helder weer over het IJ keek moet hij hebben gehuiverd. In het ruige gebied in het huidige Amsterdam Noord lag namelijk een galgenveld waar ter dood veroordeelden werden opgehangen. Dit gebied heette Volewijk en heeft vier eeuwen lang (tot 1795) als galgenveld gediend.
Het was geen toeval dat de misdadigers juist in deze in het oog springende plek werden opgehangen: galgenvelden dienden als afschrikkende voorbeelden van hoe het niet moest.

Amsterdam Noord vanuit de lucht, Sigrid van Essel, 2012, Acryl op paneel (12 x 29 cm).

Eerste tolhuistuin

Langs de drukke route naar Purmerend werd er in 1662 een tolhuis gebouwd. Hier werd door de gemeente geld geïnd voor de reis naar het noorden. De plek groeide al snel uit tot drukbezochte herberg en recreatieplek. Gek genoeg was juist het naastgelegen Galgenveld een publiekstrekker. Hier lieten ouders aan hun kinderen zien wat er kon gebeuren als je niet zou gehoorzamen.

Shell Industrie

In 1905 vestigde de Shell zich op het overhoeksplein, waar het 70 jaar lang heeft gezeten. Het gebied was hermetisch afgesloten voor niet-werknemers. Toen het bedrijf vanwege toenemende automatisering minder ruimte nodig had, verkocht het een groot deel van het gebied. Tegenwoordig zit hier het A lab, een plek voor creatieve media en technologiebedrijven.

Shell vanaf de Ranonkelkade, Sigrid van Essel, 2008, olieverf op papier (30 x 65 cm). In opdracht van Stadsdeel Amsterdam Noord.

Nu

In mei 2014 werd Amsterdams nieuwe culturele hotspot geopend: de nieuwe Tolhuistuin. Een cultureel initiatief met danszalen, een restaurant en een park. Al met al laat deze ontwikkeling goed zien hoe het Amsterdam Noord vergaat: van ruig gebied met galgenveld tot industrie die vandaag de dag is omgevormd tot creatieve broedplaats.

De afgebeelde schilderijen zijn gemaakt door Sigrid van Essel in opdracht van stadsdeel Amsterdam Noord.

Publicatiedatum: 06/06/2014

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.