Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Stolpboerderijen in West-Friesland

Ina Slot, Cie Geschiedschrijving van het Westfries genootschap, vertelt over de aard en oorsprong van West-Friese stolpboerderijen.

Het voorhuis

De bijzondere bouwstijl van de stolpboerderij, met het piramidevormige dak dat rust op het vierkant, is één van de belangrijkste kenmerken van West-Friesland. De oudste boerderijen zijn die met een voorhuis met daarachter de eigenlijke stolp.

De darsdeuren zijn aan de weg gesitueerd. Dit zogenoemde West-Friese type wordt steeds zeldzamer. Je komt ze nog tegen in oude boerendorpen als Twisk, Abbekerk, Sijbekarspel en Benningbroek. De nieuwere boerderijen (het Noord-Hollandse type) werden in de 19de en 20ste eeuw gebouwd. Zij hebben de darsdeuren aan de achter- of zijkant. De voormuur is recht, de voordeur zit aan de rechterkant van de weg af gezien. Deze deur gaf vroeger direct toegang tot de koegang. Wanneer je de deur opendeed, stapte je zo achter de koeien. In de jaren vijftig werd bij vrijwel alle boeren het eerste staltje verbouwd tot keuken met daarachter meestal een douche en wc.

Traditionele stolpboerderij. Bij een West-Friese stolp zijn de darsdeuren aan de weg. Dit is het oudste type boerderij.

Rouw- en trouwdeur

De boerderijen van het West-Friese type hebben doorgaans prachtige donkergroen geverfde voordeuren met in het bovenraam fraaie versieringen. Vaak is dat een levensboom: een krullerig takkenpatroon.

In heel oude stolpen is nog een rouw- en trouwdeur aanwezig. Het is een deur zonder klink of brievenbus. Er gaat geen pad naartoe en er is ook geen stoep te bekennen. Deze deur ging alleen open bij trouw of rouw, dus wanneer de bewoner overging naar een nieuw leven. De deur werd in zijn geheel weg getild en opzij gezet. Nadat de dode of de bruid het huis uit was, zette men de deur snel weer op zijn plaats om de boze geesten in de war te brengen.

De meeste rouw- en trouwdeuren maakten deel uit van het voorhuis of de pronkkamer. Dit was een ruimte zonder stookgelegenheid, bedsteden en ramen. Hier werden de kostbaarste bezittingen bewaard. Zo ver mogelijk verwijderd van de stal, waar het vochtig was en waar de kans op bederf dus groter was.

Een voordeur met levensboom.

Kijk voor meer informatie op de websites van Boerderijenstichting Noord-Holland en het Westfries Genootschap.

Publicatiedatum: 02/05/2013

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.