Stevinsluizen bij Den Oever

De Stevinsluizen staan aan de Noord-Hollandse kant van de Afsluitdijk, vlakbij Den Oever. Samen met de Lorentzsluizen bij Kornwerderzand, aan de Friese kant van de dijk, regelen zij het waterpeil van het IJsselmeer en daarmee ook van het achterland. Het water van het IJsselmeer wordt gespuid op de Waddenzee. De Stevinsluizen zijn vernoemd naar Hendrik Stevin (1614-1668), die al in 1667 een geniaal, maar destijds technisch onuitvoerbaar plan bedenkt om de Zuiderzee af te sluiten en in te polderen. Indirect is zijn werk een inspiratiebron voor de plannen die ingenieur Cornelis Lely in 1891 presenteert en die uiteindelijk in 1918 leiden tot de ‘Wet ter Droogmaking van de Zuiderzee’.

2 min

Korte Afsluitdijk

Na de bouw van de ‘Korte Afsluitdijk’, het eerste onderdeel van de Zuiderzeewerken tussen het eiland Wieringen en de Anna Pauwlonapolder, wordt in 1927 gestart met het werk aan de 30 kilometer lange Afsluitdijk. Op Wieringen wordt, ten oosten van de bestaande haven van Den Oever, een werkpoldertje aangelegd, net als bij Kornwerderzand in Friesland. Vanaf beide zijden werkt men naar elkaar toe. In 1932 wordt na vijf jaar het laatste stroomgat in de Afsluitdijk gedicht. Aan de Friese kant staan de Lorentzsluizen, genoemd naar de natuurkundige Hendrik Lorentz. Aan de Noord-Hollandse kant worden de drie groepen van vijf spuisluizen en de 2000-tons schutssluis voor de scheepvaart van het Stevin-sluizencomplex gebouwd.

Stevinsluizen bij Den Oever.

Spuisluizen en stormvloedkering

De spuisluizen hebben naast een uitwateringstaak, waarbij het teveel aan IJsselmeerwater in de Waddenzee wordt gespuid, ook een taak als stormvloedkering. Bij storm gaan alle sluisdeuren dicht om de instroom van water vanuit de Waddenzee in het IJsselmeer zoveel mogelijk te voorkomen. De drie identieke groepen van spuisluizen hebben ieder vijf sluiskokers, met daarboven twee groepen van zes heftorens. In de sluiskokers bevinden zich de afsluitmiddelen. In de heftorens zitten de ophanging en machinerieën van de afsluitmiddelen. Deze heftorens bepalen het aanzicht van de sluis vanuit de weg. De spuisluizen, ontworpen door ingenieur Dirk Roosenburg, zijn een goed voorbeeld van bouwen in gewapend beton uit die tijd.

Stevinsluizen bij Den Oever.

Luchtbellenscherm

Om ervoor te zorgen dat ook schepen de Afsluitdijk kunnen passeren, is er een schutsluis in het complex gebouwd. Een schutsluis maakt het mogelijk om schepen van het ene naar het andere waterpeil te brengen. De sluizen zijn belangrijk voor zowel de beroepsvaart als de pleziervaart, het grootste aantal dat per jaar de sluis passeert. Door een luchtbellenscherm in de sluiskolk, die bij elke schutting wordt aangezet, wordt het indringen van zout water vanuit de Waddenzee naar het IJsselmeer zoveel mogelijk tegengehouden.