Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Het optreden van Jacques Brel in Bergen

De Franstalige Belgische chansonnier Jacques Romain Georges Brel (1929-1978) had de status van een wereldberoemde tekstdichter en zanger toen hij in het voorjaar van 1964 een optreden verzorgde in café-restaurant ‘Het Huis met de Pilaren’ te Bergen. Het concert werd opgenomen om later dat jaar in oktober 1964 door de VPRO-televisie te worden uitgezonden.

Het sfeervolle Bergense etablissement was op voorspraak van VPRO-regisseur Warner van Kampen, die in Bergen woonde, gekozen om de kilte van een studio te ontwijken. In dit trefpunt van kunstzinnig Bergen zou Brel zich omringd weten door dichters, schilders en andere kunstenaars. Hem was verteld dat dit selecte publiek een warme belangstelling had voor zijn repertoire en – niet onbelangrijk – de Franse taal machtig was.

Jacques Brel in TV-programma Domino, 21 maart 1962. Via Wikimedia (CC BY-SA 3.0).

Dinnershow

Op zaterdagavond 30 mei 1964 stroomde het gratis toegankelijke café-restaurant snel vol. Heel Bergen, aangevoerd door de dichter Adriaan Roland Holst en de schrijver/journalist Anthonie van Kampen, was uitgelopen om het fenomeen Brel te kunnen aanschouwen. Het programma werd ingeleid door Brels vaste Nederlandse vertaler Ernst van Altena en niets leek een mooie avond in de weg te staan. Slechts één ding kon de avond bederven: de restauranthouder Theo Loos had bedongen dat de gasten verplicht waren een diner te nuttigen van gebraden reerug, kikkerbillen en zeetong. Tegen dit decor bracht Brel vijftien van zijn bekende chansons ten gehore zoals alleen hij dat kon. Vol hartstocht en passie, flamboyant met zijn wonderlijke Don Camillo-achtige mimiek en hevig transpirerend.

Een ‘bon fromage’ voor een boze Brel

Na afloop van het concert waren de rapen gaar. In onvervalst Frans (en nadien ongeëvenaard verwoord door Van Altena) uitte Brel zijn ongenoegen over het serviesgerinkel en de herrie van de dinerende bezoekers. De gevierde chansonnier voelde zich als een ordinaire kroegzanger onthaald. Hij zwoer nooit meer “in zo’n provinciale kuttent voor dove ouwe taarten” te zullen optreden. Zijn honorarium smeet hij woedend op de grond. Dat moesten “die klotenklappers van de VPRO” maar in hun achterste stoppen of schenken aan het Rode Kruis. Zijn arrangeur en chauffeur Georges ‘Jojo’ Pasquier haastte zich om de 12.000 gulden op te rapen. Bij vertrek stopte de VPRO hem nog een aardigheidje toe: een enorme, platte kaas. Zo verliet een zwarte Citroen DS het kunstenaarsdorp met ‘Jojo’ achter het stuur en naast zich een tierende Brel met op zijn schoot die enorme kaas. Brel kwam pas tot rust toen Ernst van Altena afscheid van hem nam met de woorden “Alors Jacques, bon fromage” in plaats van het gebruikelijke “bon voyage”.

Het Huis met de Pilaren in Bergen (NH). Foto: RCE.

Beelden optreden teruggevonden

De beelden van het optreden in mei 1964 – het laatste in Nederland – werden lange tijd als verloren beschouwd, maar het complete concert van 54 minuten en 29 seconden lag 38 jaar lang onopgemerkt in het archief van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid te Hilversum. Op 19 oktober 2002 zond de AVRO het optreden op de radio uit en op 20 april 2003 waren de tapes te zien bij de VPRO-televisie. Jacques Brel was toen reeds 25 jaar dood. Hij was in 1966 wegens podiummoeheid en leverproblemen met optreden gestopt. Toen in de jaren zeventig vervolgens longkanker werd geconstateerd, trok Brel zich met vriendin Maddly Bamy terug op het Frans-Polynesische Markiezeneiland Hiva Oa in de Stille Zuidzee. Op 9 oktober 1978 stierf hij, 49 jaar oud, in een ziekenhuis in de Parijse voorstad Bobigny. Jacques Brel ligt begraven op zijn geliefde eiland Hiva Oa naast de schilder Paul Gauguin.

Auteur: Jan van Baar

Publicatiedatum: 10/08/2011

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.