Keizer Frederik I (‘Barbarossa’) moest er in 1165 aan te pas komen om een hoog oplopend conflict tussen Holland en Utrecht te beslechten. De Hollanders kampten met wateroverlast dat uit Utrecht kwam. En ze wierpen bij Zwammerdam een dam op in de Rijn. Woede in Utrecht, omdat men daar ook niet wist waar ze met het vele water heen moesten.

Na het nodige gedoe kwam er een compromis: de dam kreeg een doorgang.  De graaf van Holland liet voor de zekerheid een dijk leggen langs de grens van zijn gebied met Utrecht. De Bleekerskade is onderdeel van de lange dijk van de graaf die van het riviertje de Gouwe naar het IJ in Amsterdam liep. Het water naast de dijk heet nog altijd Landscheidingsvaart.

Rietwijkeroord behoorde net als Aalsmeer tot Kennemerland, het gebied van de graaf. In Amstelveen had de bisschop het toen voor het zeggen. Tegenwoordig is de Landscheidingsvaart nog de grens tussen het hoogheemraadschap Rijnland en hoogheemraadschap Amstel en Vecht.

Rietwijk onder water

Water, de geschiedenis van Rietwijkeroord is sterk bepaald door water. In de dertiende eeuw behoorde Rietwijkeroord tot het ambacht van Rietwijk. Rietwijk was een dorpje in de buurt van Sloten. Van Rietwijk valt niets meer te zien, het is in de loop van de jaren opgeslokt door veelvraat Haarlemmermeer. Door het oprukkende water van het Haarlemmermeer en de Nieuwe Meer raakten Rietwijk en Rietwijkeroord in de loop van de tijd van elkaar gescheiden.

Ambachtsheerlijkheid

In 1633 kocht Adriaen Pauw de ambachtsheerlijkheid Rietwijk en Rietwijkeroord. In die tijd sleten verarmd geraakte edelen nogal eens hun ambachtsheerlijkheden aan rijke kooplieden. Pauw mocht zich al sinds enkele jaren heer van Heemstede en Bennebroek noemen. Nu kwamen Rietwijk en Rietwijkeroord erbij.
De nieuwe heer van Rietwijk en Rietwijkeroord kreeg te maken met de gevolgen van het oprukkende Haarlemmermeer. Het door hem verordonneerde verplaatsen van het dorpje Rietwijk mocht uiteindelijk niet baten. Pauw liet de Rietwijkeroordpolder indijken. Maar veel inkomsten zal hij uit die polder niet gehad hebben.

Ringvaart graven

In 1812 meldde de ‘Feuille politique du département du Zuyderzee’ – het was immers de Franse tijd – dat Rietwijk en Rietwijkeroord onder de ‘mairie’ Nieuwer-Amstel zouden vallen. In 1810 hadden Heemstede, Rietwijk en Rietwijkeroord nog dezelfde schout gehad. De oude relatie tussen Rietwijkeroord en Heemstede verdween vrijwel helemaal na het droogmaken van het Haarlemmermeer. Het Algemeen Handelsblad meldde dat in mei 1840 met het graven van de Ringvaart rond het meer en het opwerpen van een ringdijk op twee plekken was gestart. Bij Hillegom en bij Rietwijkeroord.

Fort bij Schiphol

In het gemeentehuis van Rietwijkeroord is in die jaren vergaderd over de bouw van het Fort aan het Schiphol. Sommige landeigenaars in Rietwijkeroord moesten delen van hun percelen in de polder afstaan voor de realisering van dat torenfort.

Het droogleggen van het Haarlemmermeer maakte Amsterdam kwetsbaar voor mogelijke vijandelijke aanvallen en daarom ging de droogmaking gepaard met de bouw van een reeks forten rond de stad. Het feit dat er een stoer fort bij Schiphol lag, was een van de overwegingen om daar later een militair vliegkamp aan te leggen.

Van dat fort is overigens niets meer te zien bij de Rietwijkeroordpolder. Schiphol laat daarentegen duidelijk van zich horen.

Samenvoeging

Koning Willem III tekende op 13 april 1854 in paleis Het Loo de wet waarbij het kleine Rietwijkeroord, het telde toen slechts 81 inwoners, met de gemeente Nieuwer-Amstel werd verenigd. Rietwijkeroord behoorde tot de kleinste gemeenten in de provincie. De burgemeester van Nieuwer-Amstel (Amstelveen) was enkele jaren tevoren al benoemd tot waarnemend burgemeester van Rietwijkeroord.

In de Rietwijkeroordpolder, ruim 300 ha, verdienden de agrariërs de kost met wat veeteelt, het telen van suikerbieten en het verbouwen van tarwe.

Raadhuis gesloopt

De aanleg van het Amsterdamse Bos heeft geleid tot het opheffen van de Rietwijkeroordpolder. Eerder al was het veen hier afgegraven met oog op de vraag naar turf. De polder haalde in 1882 even het landelijke nieuws omdat toen in de veenderij een staking was uitgebroken voor hoger loon. Het oude raadhuis van Rietwijkeroord aan de Landscheidingsvaart bij de Karsebrug is in 1940 gesloopt. De Rietwijkeroordpolder is helemaal op de schop gegaan ten behoeve van het ‘Boschplan’. De huisjes aan de Bleekerskade in Rietwijkeroord zijn allemaal verdwenen. Van de oude boerderijen staat alleen nog Meerzicht (nu bekend van de pannenkoeken) in de polder.

En de naam Rietwijkeroord? Die vind je in Aalsmeer nog terug als Rietwijkeroordweg. Inderdaad, helemaal weg.

Publicatiedatum: 16/08/2014