Schepen van Rederij Goedkoop

Bron: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam

Schepen van Rederij Goedkoop

Wie was Jan Goedkoop?

Oprichter Jan Goedkoop (1781-1855) kwam uit een familie van turfschippers en vestigde zich in 1797 in Amsterdam. Hij deed goede zaken in de scheepvaart tussen Amsterdam en Gent en liet in 1807 de ‘Firma Goedkoop’ registreren. Zeven jaar later had Goedkoop een lichterdienst naar Pampus en Den Helder en toen het ‘Noordhollandsch Kanaal’ gereed kwam, maakte hij hier gebruik van met beurtschepen, getrokken door paarden van de jaagdienst.

Amsterdam was destijds niet voor alle zeeschepen direct toegankelijk vanwege ondieptes in de Zuiderzee en het IJ. Een deel van de lading moest doorgaans in Den Helder en/of bij Pampus op kleinere vaartuigen worden overgeladen, wat veel tijd en geld kostte. Beschadigingen aan goederen en zelfs diefstal waren aan de orde van de dag. Goedkoop bracht in deze situatie belangrijke verbeteringen aan, door onder meer efficiëntie en betrouwbaarheid. Hij genoot daarom de gunsten en de steun van Amsterdamse kooplieden, verenigd in de Kamer van Koophandel.

De achtergevel van het kantoor van NV Rederij Gebr. Goedkoop

Bron: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam

De achtergevel van het kantoor van NV Rederij Gebr. Goedkoop

De Gebroeders Goedkoop

In 1840 wist Goedkoop het beheer over de jaagdienst over te nemen, waarmee zijn eigen schepen een concurrentievoordeel kregen. Twee jaar later droeg hij het bedrijf over aan zijn zoons Daniël (1815-1892) en Pieter Goedkoop (1823-1882), die het hernoemden tot ‘Reederij Gebr. Goedkoop’. De rederij werd met extra schepen en diensten uitgebreid en begon in 1851 met de stoomvaart. Binnen zeven jaar hadden de broers al negen stoomboten in de vaart met een gezamenlijk laadvermogen van ruim 3300 ton.

Toen er in de haven van Amsterdam in 1862 werd begonnen met het aanbieden van een sleepdienst, aanvankelijk met de radersleper ‘Oosterdok’, bracht Reederij Gebr. Goedkoop drie nieuwegebouwde schroefstoomslepers in de vaart en konden de diensten worden uitgebreid. De slepers van Goedkoop waren onder andere betrokken bij de aanleg van het Noordzeekanaal en na de opening ervan in 1876 werd een sleepdienst tot aan IJmuiden onderhouden.

Sleepboten van N.V. Rederij van de Gebroeders Goedkoop

Bron: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam

Sleepboten van N.V. Rederij van de Gebroeders Goedkoop

N.V. Reederij v/h Gebr. Goedkoop

Daniël en Pieter Goedkoop werden opgevolgd door hun zoons Jan, Wouter, Pieter en Jan Pieter. De rederij breidde steeds verder uit, maar werd voornamelijk sterker in de sleepvaart en verwante diensten als het bergingswerk. In 1922 werd de onderneming omgezet in een naamloze vennootschap, de N.V. Reederij v/h Gebr. Goedkoop. Het enige nog levende familielid, Jan Goedkoop jr. (1875-1952) werd directeur. De vloot werd uitgebreid met nieuwe, nog sterkere sleepboten en in 1931 werd een nieuw hoofdkantoor betrokken aan de De Ruijterkade in Amsterdam.

Vanwege de crisisjaren kon er vervolgens niet veel geïnvesteerd worden. Dit veranderde echter met de overname van Bureau Wijsmuller, acht jaar later, waardoor Goedkoop beschikking kreeg over ’s werelds grootste sleepvloot.

Wijsmuller

Na de oorlog groeide de rederij opnieuw, waarbij oudere stoomslepers werden vervangen met motorsleepboten. In 1975 werden de aandelen voor de helft verkocht aan de KNSM en de rest aan het heropgerichte Wijsmuller, dat vier jaar later uiteindelijk alle aandelen in handen kreeg.

Het 175-jarig bestaan van Goedkoop werd in 1982 groots gevierd, maar het duurde niet lang meer voor Wijsmuller de organisaties ineen schoof. Nog voor de eeuwwisseling hield Rederij Goedkoop als zelfstandige onderneming op te bestaan.

Bronnen

Rederij Gebr. Goedkoop, http://www.reederijgebrgoedkoop.nl/xhtml/historie/historie.html

R. Filarski, Tegen de stroom in. Binnenvaart en vaarwegen vanaf 1800.

Publicatiedatum: 19/08/2015