3 min

Zeventiende eeuw

Voor de bouw van het raadhuis gaan we terug naar de zeventiende eeuw. Rond het jaar 1600, vlak voor het droogmalen van De Schermeer, bestond het dorp Grootschermer nog niet. De ‘bannen’ Zuid-Schermer en Noord-Schermer waren er wel. Ieder dorp bouwde toen een eigen raad/rechthuis, waar de gemeenteraad vergaderde en recht werd gesproken. Het raadhuis van Zuid-Schermer was het grootste en werd in 1639 gebouwd. Het rechthuis van Noord-Schermer is veel kleiner en dateert van 1652. In 1938-’39 werd dit rechthuisje samengevoegd met dat van Zuidschermer en vormden zo het raadhuis van Grootschermer.

Getekende polderkaart van 1633/1635. Polderkaart van Baert Claesz. 1633/1635.

Napoleon

Zo’n tweehonderd jaar later, in 1811, werden de gemeenten Zuid- en Noord-Schermer onder dwang van Napoleon samengevoegd. Vanaf dat moment had de bevolking van Zuid- en Noord-Schermer geen behoefte meer aan twee raad- en rechthuizen. Daarom werd vanaf dat moment alleen het raadhuis van Zuid-Schermer nog gebruikt. Het oude rechthuis van Noord-Schermer, dat ongeveer vijfhonderd meter in noordelijke richting was gebouwd, werd in 1885 voor 150 gulden verkocht. Eerst woonde er een gezin met zes kinderen om vervolgens te dienen als een turfschuur. In 1927 kocht de gemeente het oude rechthuis voor 250 gulden terug.

KEIZER NAPOLEON I EN ZIJN STAF TE PAARD, HORACE VERNET, 1810 – 1850, Bron: Rijksstudio.

Portland cement

In het raadhuis van de nieuwe gemeente Zuid- en Noord-Schermer zetelde het gemeentebestuur. Het gebouw werd in de periode tussen 1857 en 1882 verschillende malen gerestaureerd, waarbij de buitenkant werd voorzien van Portland cement. Daardoor kreeg het gebouw een witte uitstraling. In 1937 kwam burgemeester Kolb met het idee om het raadhuis uit te breiden door het rechthuis van het voormalige Noord-Schermer aan het raadhuis in Zuid-Schermer vast te bouwen. Bij de verbouwing werd het witte cement weer van de buitenmuren gebikt en kreeg het raadhuis zijn originele kleur terug.

Nieuwe gevangenis

De uitbreiding van het raadhuis had een aantal voordelen. De burgemeester kreeg een eigen kamer in het voormalige rechthuis, er kwam een brandvrij archief, een nieuwe gevangenis in het rechthuis en de ambtenaren verhuisden naar de begane grond. Daardoor hoefden zij niet langer maandelijks hun bureau op te ruimen om plaats te maken voor de vergadering van de gemeenteraad. Om het gebouw in de authentieke staat terug te brengen werd aan de inwoners gevraagd om antieke spullen beschikbaar te stellen. Vanuit de bevolking kwam ook een actie om de gemeente een cadeau aan te bieden. Van het opgehaalde geld werden beschilderde ramen gekocht, gemaakt door de firma Bogtman uit Haarlem, die nog altijd op de eerste verdieping aanwezig zijn.

Raadhuis van Noord- en Zuid-Schermer. REGIONAAL ARCHIEF ALKMAAR, TEKENING H. DE WINTER, 1743.

Feestelijke opening

Op 17 juni 1939 werd het nieuwe raadhuis feestelijk geopend. Het raadhuis bleef in functie tot 1 augustus 1970. Toen ging de gemeente Zuid- en Noord-Schermer op in de nieuwe gemeente Schermer. Enkele jaren daarna werd het gebouw verhuurd aan een uitgeverij die in 2014 uit het pand vertrok. Van 2014 tot 2016 heeft het gebouw leeggestaan. De gemeente Alkmaar, waarmee Schermer in 2014 fuseerde, heeft het gebouw in 2016 zowel van binnen als van buiten gerestaureerd. Het gebouw wordt nu beheerd door de Stichting Raadhuis Grootschermer en is sinds januari 2017 weer opengesteld voor het publiek.

Voor meer informatie: www.raadhuisgrootschermer.nl.

Bron: Oudheidkundige Vereniging het Schermereiland

Publicatiedatum: 16/02/2017