3 min

Niet toevallig viel de opening van het gebouw op beursdag. Terwijl het op andere dagen van de week nogal rustig was in Hoofddorp, was het op beursdag altijd een drukte van jewelste. De graanbeurs was een wekelijks evenement waar boeren elkaar ontmoetten, vergaderingen werden gehouden en geldzaken werden geregeld. Men ging niet alleen naar de beurs, maar ook naar de kapper, kocht misschien een fiets, kleding bij de manufacturier enzovoort. Toevallig zat het weer ook mee, het was een prachtige dag.

Haarlemsche Bank aan de Hoofdvaart. Karakteristieke foto uit 1917 van het door Van Loghem ontworpen bijkantoor van de Haarlemsche Bank in Hoofddorp. Beeld: Collectie Henri Stroet.

Architect Van Loghem

J.B. van Loghem (1881-1940) was een jonge Haarlemse architect die al een paar villa’s in de buurt van de Haarlemmerhout op zijn naam had staan. In 1911 en 1912 ontwierp hij voor de Kennemer Electriciteitsmaatschappij een elektrische centrale in IJmuiden, maar ook zo’n honderd hoogspanningsgebouwtjes in Noord-Holland, allemaal verschillend. In Hoofddorp op het Marktplein stond tot in de jaren zestig van de vorige eeuw zo’n gebouwtje; er staat er nog een naast het gemaal De Lijnden.
Dat Van Loghem de opdracht kreeg een bijkantoor in Hoofddorp te bouwen zal mede te danken zijn aan het feit dat zijn vader een bloemenbedrijf had in Haarlem en een grote klant was van de Haarlemsche Bank. Later is Van Loghem het meest bekend geworden door de Haarlemse Tuinwijk Zuid (1918-1922).

Twentsche Bank in Hoofddorp. Bankgebouw aan de Hoofdvaart. In 1955 zetelde er de Twentsche Bank. Ernaast het toenmalige postkantoor. Beeld: Collectie Henri Stroet.

Vernieuwende architectonische stijl

Het bijkantoor met bovenwoning (aanvankelijk voor de directeur) is ontworpen in een tijd waarin naar nieuwe vormen werd gezocht. Men had genoeg van de eindeloze herhaling van neo-stijlen, men wilde iets nieuws. En het nieuwe kwam uit Amerika, van de architect Frank Lloyd Wright. Zijn credo was dat het ontwerp in harmonie moest zijn met de natuur, daar als het ware in moest opgaan. Dit resulteerde in het concept van de ‘prairie-houses’, landhuizen die door hun platte horizontale daklijnen op verschillende niveaus een organisch geheel vormen met de lijnen in het landschap. Architect Berlage was naar Amerika geweest en had Nederlandse architecten enthousiast gemaakt voor die stijl. Met enige fantasie vallen dan ook in het bijkantoor de rechte lijnen in de Haarlemmermeerpolder te herkennen.

Wel of niet fraai?

Wat vonden mensen in die tijd van het gebouw? De Haarlemsche Bankvereeniging noemde het in haar jaarverslag van 1917 “een ruim en gerieflijk voor ons gebouwd kantoor”. De Oprechte Haarlemsche Courant en de katholieke Nieuwe Haarlemsche Courant spraken van “een fraai monumentaal gebouw”. Veel woorden meer werden er niet aan besteed. Maar De Meerbode had forse kritiek: “De uitwendige bouw draagt tot verfraaiing van Hoofddorp al heel weinig bij. Van binnen wordt ’t echter zooveel te mooier. Dat is dan ook wel ’t voor­naamste” en “Maakt ’t uiterlijk niet zoo’n bijzondere indruk, van binnen moet het zeer mooi worden. Het is geheel brandvrij gebouwd en bevat een kluis, die er wezen mag.” Laten we het er maar op houden dat de mensen nog moesten wennen aan die zogeheten kubistische stijl waar Picasso zo beroemd mee werd.

De kassier wacht. De kassier wacht achter zijn loket. Het interieur van de bank in 1964. Beeld: Collectie familie Volkers te Hoofddorp.

De laatste jaren

In de jaren dertig van de vorige eeuw ging de Haarlemsche Bank op in de Twentsche Bank die op haar beurt opging in de Algemene Bank Nederland. In het kantoor aan de Hoofdweg 665 is sindsdien het een en ander grondig veranderd. De meest ingrijpende verbouwing was in de jaren 1970/1971. Het interieur werd opengebroken, de loketten verdwenen, zodat een grote open ruimte ontstond. De ramen aan de voorgevel werden verbreed. Helaas verdween toen ook de entree met natuurstenen boog. Eind jaren tachtig verliet de ABN/AMRO voorgoed het gebouw dat een jaar of wat later eigendom werd van assurantiebedrijf MeerPolis die in het bovenste gedeelte van het gebouw zetelt. Delen van het gebouw zijn verhuurd aan onder andere een notaris en een adviesbureau.

Auteur: Henri Stroet

Publicatiedatum: 18/02/2011