Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Napoleon en de familienaam Klomp

De burgerlijke stand is in het grootste deel van Nederland ingevoerd in 1811 door Napoleon Bonaparte. Dit was - onder andere – om de dienstplicht beter te kunnen afdwingen ten behoeve van zijn leger. Ook kon hij zo een efficiëntere belastingheffing invoeren. Met de invoering van de burgerlijke stand werd iedere Nederlandse burger die nog geen vaste achternaam had, verplicht er een te kiezen. De meisjesnaam van mijn grootmoeder is Klomp. Waar komt deze naam vandaan?

Uit een document van de burgerlijke stand blijkt dat de voorouders Klomp begin 1800 in Veenhuizen woonden en trouwden. Veenhuizen was toen zelfstandig, nu is het de gemeente Heerhugowaard. De feiten en verbeelding gaan – historisch verantwoord – met me aan de haal. In de tijd van mijn verre voorouders kan het dus zo gegaan zijn …

Janszoon, Molenaar …

Het was in de dagen rond 1811, toen in allerijl het decreet werd uitgevaardigd en de papieren werden opgesteld. Zo ook in ‘Raadhuyse der Heerlykheyd Veenhysen’. De dorpsomroeper schalde het door de straten van het buurtschap. Boeren en buitenlui werden opgeroepen zich te melden, mét naam. En daar kwamen ze, van heinde en verre, schoorvoetend betraden zij het raadhuis en wachtten op hun beurt.

Voor sommigen was het klip en klaar: ‘Janszoon,’ klonk het kordaat. Of ‘Cornelis Pieterszoon Molenaar, wat anders?’ De ganzenveer werd in de inkt gedoopt en zo werd het genoteerd. Toch kwam het voor dat er eindeloos werd gewikt en gewogen. Tot op het laatste moment. Zo verging het ook een boerenknecht uit Veenhuizen.

Fotograaf: Elsbeth Pilz.

… en Klomp

De boerenknecht stond in de rij en staarde timide naar de brede houten delen. Als de rij opschoof, schuurde het strooizand onder zijn klompen. Aanstonds was het zijn beurt. Wat moest hij? Hij was een eenvoudige boerenknecht, maar hij besefte dondersgoed wat een naam kon betekenen in het leven. Die verantwoording drukte zwaar op zijn schouders.

Toen er nog slechts twee man voor hem stond, brak het zweet hem uit. Ingespannen tuurde hij naar de vloer. En toen zag hij het. Natuurlijk! Dag en nacht liep hij op die dingen rond. Ze hielden hem warm en droog. Ze hoorden bij hem, als de zon bij de maan. Hij rechtte zijn rug en prevelde het zacht voor zich uit. ‘Wablief?’, vroeg de notabele met ganzenveer. ‘Klomp!’, riep de boerenknecht opgetogen. ‘Arien Klomp is de naam’. En fier verliet hij het Raadhuyse der Heerlykheyd.

Het is krap honderd jaar later, we schrijven 1904, als een nazaat wordt geboren zonder weet van dit verhaal. Haar naam is Jannetje Klomp. Die Jannetje (Schermerhorn-Klomp) was mijn grootmoeder.

Napoleon.

Nederlandse familienamen

De familienaam Klomp valt onder de zogenaamde metonymische beroepsnamen. Dit zijn familienamen die zijn afgeleid van soortnamen van het type Brood voor een bakker, Wiekstra voor een molenaar en Hamer voor een timmerman. Ze verwijzen naar een product, een werktuig of een attribuut dat kenmerkend is voor de beroepsuitoefening. Ook namen als Brood, Koek, Pot en Steen behoren hiertoe. Zij verwijzen naar de producten die door de eerste naamdragers werden gebakken: broodbakkers, koekbakkers, pottenbakkers en steenbakkers. Andere voorbeelden van dit soort productnamen zijn: Appel (appelverkoper), Klomp (klompenmaker), Mostert (mosterdmaker), Olij (olieslager) en Vis (visser).

Auteur: Tanja Schermerhorn

Bronnen

Regionaal Archief
Boek: Veenhuizen van vroeger, Ed Dekker (1993, Hensbroek. Uitgegeven in eigen beheer)
Wikipedia: over de familienamen

Publicatiedatum: 07/02/2011

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.