Leliecultuur

In Akersloot worden al vanaf begin 20^e eeuw (en waarschijnlijk ook al eerder) bollen gekweekt, in eerste instantie als nevenactiviteit door veehouders. Door de toenemende vraag en de uit het buitenland overgewaaide nieuwe soorten, komen er steeds meer bedrijven die zich alleen toeleggen op de bollenteelt. De leliecultuur speelt daarin een steeds belangrijker rol, en wordt naast de veeteelt het hoofdbestaan van de bevolking in Akersloot. Bekende namen in de Akerslootse bollenbranche zijn onder meer Schoon, Schouten, Blokker, Verduin en Zweeris. Zij zijn lid van de in 1947 opgerichte Lelievereniging Akersloot en dragen met hun activiteiten bij aan de opkomst van de lelie.

De kalkarme, zure grond in Akersloot leent zich bij uitstek voor lelieteelt. De uitgestrekte eikenbossen die daar eeuwen geleden op de strandwal stonden, zorgden voor de zure grond. De oudste naam voor Akersloot is niet voor niets Axmericota, wat betekent ‘eikenbos aan de zee’. Vandaar ook de drie eikels in het wapen van Akersloot.

Beatrix en Claus op bezoek bij de Liliade in Akersloot

Beatrix en Claus op bezoek bij de Liliade in Akersloot

De Liliade

In 1961 wordt in het nieuwe raadhuis de eerste tentoonstelling gehouden. De enthousiaste reacties leiden er toe dat mede op initiatief van de toenmalige burgemeester De Sonnaville de leliekwekers de Liliade in het leven roepen. Vanwege de vele bezoekers niet meer gehuisvest in het raadhuis maar in een paar grote tenten op een weiland aan de Raadhuisweg.

Door de opkomst van vele nieuwe variëteiten ontgroeit de (witte) lelie de status van ‘grafbloem’, die er voor zorgde dat veel mensen deze bloem niet in huis te halen. De groeiende belangstelling voor lelies leidt tot een explosieve groei van het aantal Liliade-bezoekers, van 5000 in 1961 tot 30.000 in 1965! Om alle bezoekers in Akersloot te krijgen rijden er tijdens de Liliade extra NACO-bussen. Het groeit uit tot een toeristische trekpleister en een belangrijke beurs voor kwekers en exporteurs.

Dat de Liliade grote invloed heeft op het dorpsleven blijkt wel uit het feit dat zelfs de school moet wijken. Tijdens de Liliade van 1963 verhuist een deel van de leerlingen van de lagere school met juf naar de bovenste verdieping van het gemeentehuis, terwijl de meester in de consistoriekamer van de hervormde kerk lesgeeft. De school staat dan vol bloemen.

Met de tiende Liliade in 1970 wordt het hoogtepunt bereikt. Dat jaar openen Prinses Beatrix en Prins Claus de tentoonstelling. Het hele dorp staat op zijn kop, zelfs de sloop van de toren van de oude Rooms-katholieke kerk wordt er een paar dagen voor uitgesteld. Het opblazen van de toren zou teveel rommel geven.

De Liliade wordt steeds meer een ‘totaalevenement’. In het begin is het bijprogramma beperkt tot een plaatselijke middenstandsbeurs, maar al snel wordt de Liliade uitgebreid met een danszaal met optredens van bekende artiesten (zoals Jakie Schram, Johnny Jordaan, Ria Valk en Thérèse Steinmetz), een antiekbeurs en modeshows. Er komen bloemenmeisjes en er wordt een Leliekoningin of Miss Liliade gekozen. Het restaurant wordt in die jaren gerund door vrijwilligers van de plaatselijke voetbalvereniging Meervogels ’31, die met de opbrengsten hun nieuwe accommodatie afbetalen. Er is zoveel elektriciteit nodig om de boel te laten draaien, dat het verbruik hoger is dan dat van heel Akersloot bij elkaar.

Met de opgang van de Liliade groeien ook de lelieactiviteiten in Akersloot. Zijn er eind jaren vijftig circa 50 kwekers die ongeveer 8,5 hectare in gebruik hebben, tien jaar later is dat gegroeid tot 70 kwekers met ruim 20 hectare. Maar vanwege de sterk toegenomen woningbouw in Akersloot wordt regelmatig kostbare cultuurgrond opgeofferd. Met als gevolg dat enkele kwekers zich elders vestigen.

Bloemenmeisjes en bestuursleden in 1972, met N.P. de Vries, P. Schouten, H. Hoogervorst, N. Laan, H. Kops, P. Baas en P. Struyff.

Bloemenmeisjes en bestuursleden in 1972, met N.P. de Vries, P. Schouten, H. Hoogervorst, N. Laan, H. Kops, P. Baas en P. Struyff.

Tegenslagen

De Liliade krijgt ook te maken met tegenslagen. In 1974 ondervindt men grote concurrentie van het WK voetbal. Er worden televisietoestellen tussen de bloemen neergezet, zodat de bezoekers Oranje kunnen blijven volgen.

Maar vooral het weer is een sterk bepalende factor. Is het niet een storm (1969 en 1977) die de tenten omverblaast, dan gooit extreme hitte wel weer roet in het eten. Vooral de hittegolf van 1976 houdt de bezoekers weg. Om het tij te keren worden de openingstijden aangepast (van twee uur ’s middags tot middernacht) en de Liliade wordt verlengd. Meer dan 100.000 lelies worden ververst, maar het haalt niets uit. Minder dan de helft van het aantal verwachte bezoekers komt opdagen en de organisatie blijft achter met een groot tekort.

In 1978 vindt de Liliade voor het laatst plaats in Akersloot. Mede door de terugloop van het bezoekersaantal ziet men zich genoodzaakt de lelietentoonsteling onder te brengen bij de Keukenhof. Midden jaren tachtig wordt de Stichting Liliade opgeheven. De Lelievereniging Akersloot verzorgt dan nog wel jarenlang de lelietentoonstelling op de Keukenhof.

Het draaiboek van het bezoek van het prinselijk paar aan de Liliade. Een uitgebreid programma!

Het draaiboek van het bezoek van het prinselijk paar aan de Liliade. Een uitgebreid programma!

Publicatiedatum: 01/11/2013