Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Lijn door het landschap: het Amsterdam-Rijnkanaal

‘Denkend aan Holland zie ik breede rivieren traag door oneindig laagland gaan’, schreef dichter Hendrik Marsman in 1936. Tegenwoordig zijn niet alleen rivieren, maar ook kanalen niet meer weg te denken uit het Hollandse landschap. Het Amsterdam-Rijnkanaal loopt langs Diemen helemaal door tot aan Tiel. Vanuit de trein tussen Amsterdam en Utrecht heb je er mooi zicht op. Maar wat is de geschiedenis van deze belangrijke waterweg?

Het Amsterdam-Rijnkanaal bij Diemen. Foto: Martien Sleutjes

Merwedekanaal

De overgang van zeilboot naar stoomboot aan het begin van de negentiende eeuw had enorme gevolgen voor de Rijnvaart. Vooral op de Vecht liepen vele schepen vast. Er moest een oplossing komen om de scheepvaart vanuit Amsterdam naar de Rijn soepel te laten verlopen. In 1883 stemde Minister Klerck in met de aanleg van het Merwedekanaal. Dit kanaal liep van Amsterdam naar Gorinchem en was gedeeltelijk een verbreding en verdieping van bestaande kanalen, zoals de Keulse vaart en het Zederikkanaal. Tussen Amsterdam en Utrecht, langs Diemen, werd een kaarsrecht stuk gegraven. Het Merwedekanaal werd in 1892 officieel in gebruik genomen.

Het Merwedekanaal rond 1930. Collectie Stadsarchief Amsterdam

Amsterdam-Rijnkanaal

Na enkele decennia voldeed het Merwedekanaal niet meer aan de eisen van de tijd. In 1931 werd vastgesteld dat er een langer, breder en dieper kanaal moest komen, over een lengte van 72 kilometer tussen Amsterdam en Tiel. Ingenieur Anton Mussert was betrokken bij het ontwerp. Door de economische crisis en de Tweede Wereldoorlog vertraagde de aanleg enorm. Het Amsterdam-Rijnkanaal werd pas in 1952 geopend. Het is vandaag de dag het drukst bevaren kanaal van de wereld.

Het Amsterdam-Rijnkanaal vanuit de lucht. Bron: Wikipedia

Veerponten in Diemen

Sinds de aanleg van het Merwedekanaal was een aantal Diemenaren afhankelijk van een veerpont. De eerste pont was van hout en dreef op lage bootjes. Hij werd voortbewogen door een kabel. Na de verbreding van het kanaal in 1939 kwamen er twee veerwagens in dienst, die 30 jaar lang goed gefunctioneerd hebben. In 1969 nam Rijkswaterstaat ze uit de rit, wat voor veel problemen zorgde voor bewoners aan de overkant. Ze kregen uiteindelijk een schadeloosstelling.

Veerpont bij de Diemerdam. Jacob Olie. Collectie Stadsarchief Amsterdam.

Publicatiedatum: 03/05/2012

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.