3 min

Uit de handel in beverbont met de Indianen was een winstgevende import naar de Republiek en Europa op te zetten. De vraag naar bont was immers groot door een opvallende, Europese koudeperiode, die ook wel de Tweede IJstijd wordt genoemd (1500-1800). Rond de jaren 1611 en 1614 voer Block viermaal heen en weer. Voor navigatiedoeleinden tekende hij schitterende kaarten van Manhattan en Long Island.Hij was ook degene, die de juiste vaarroute naar de Hudson River vond. Als eerste introduceerde Block de naam “Nieuw Nederland”, het gebied in Upstate New York, rond het huidige Albany. Daarin investeerde later landeigenaar Kiliaen van Rensselaer. Deze Amsterdamse oud-WIC bestuurder en “eerste Europese belegger in Amerika” is net als Block in de Oude Kerk begraven.

Interieur van de Oude Kerk waar Block begraven ligt.

Afbeelding door Amsterdam Museum

Bron: Base set
Inventarisnummer: SB 4929
Rechten: Amsterdam Museum, bruikleen Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Rijswijk/Amsterdam

Interieur van de Oude Kerk waar Block begraven ligt.

“The first yacht built in America”

Na een onenigheid met zijn partner Hendrick Cristiaensz (kapitein van een tweede schip, 1613) verongelukte Blocks schip, ‘de Tijger’, door een brand. Tegelijkertijd ontstond er ook een muiterij en de bemanning splitste zich op. Dit gebeurde vlak bij het huidige Down Town Manhattan. In de herfst van 1613 bouwde Adriaen Block’s bemanning – samen met lokale Indianen – het kleine zeilschip “de Onrust”. De Amerikanen noemen dit “The first yacht built in America”.

In september 2010 – bij het New York 400 Feest – waren wij aan boord van een replica, dat nu nog rond Manhattan zeilt. Wij mogen ‘dankbaar’ zijn, dat deze geschiedenis daar in leven wordt gehouden… Over “Thanksgiving Day” – de oer-Amerikaanse traditie van de 4e donderdag in november, bestaat een theorie, dat dit aan onze Block moet worden verbonden. Met zijn bemanning deelde hij dagelijks de maaltijd met de ‘First Americans’ (de Indianen). Anderen beweren, dat de Pilgrim Fathers ermee zijn begonnen, acht jaar later in 1621.

Slechts nog de Kaarten en de Kraaien…

Block trouwde op 29 oktober 1603. Samen met zijn vrouw Neeltgen Heijndricx van Gelder kreeg hij vijf kinderen, tussen 1607 en 1615. Zij woonden in de “de Twee Bonte Craijen” aan de Oude Wael. Het echtpaar Block ligt naast elkaar begraven in de Oude Kerk. Daar werden ook hun kinderen gedoopt.

Van Block is bijna niets meer terug te vinden: geen woonhuis, geen portret, geen graf en geen schip… Twee incidenten: Zijn schip “de Tijger” verbrandde zelfs tweemaal, eerst in 1613 en tenslotte verdwenen de restanten tijdens de “Nine Eleven” ramp (11 september 2001). Daaronder was het anker van ‘de Tijger’, tentoongesteld in de “Twin Towers”.

Ook aan de mooie Oude Wael, achter het Scheepvaarthuis, troffen wij zijn woonhuis niet meer aan. Dat Hollandse huis van Adriaen en Neeltgen, met de gevelsteen van de “Twee Bonte Craijen”, waar het grote gezin opgroeide – en waar de vader niet vaak thuis was…  Tussen de Montelbaanstoren en de Binnen Bantammer, langs de Oude Wael, proef je nu nog wel de sfeer en de geur. Evenals de klank van de stad en het carillonspel van de Amsterdamse klokkentorens!

Ten slotte zijn er van Block alleen nog de mooie kaarten en de kraaien. Amsterdam bleef bruisend – net als New York: 24 hours around the clock. Adriaen Blok speelde daarin zijn rol. Aan de noordoostkant van Long Island is er dan nog een schitterend eiland: “Block Island”, thans een mooi weekend resort.Herbert van Hasselt, voorheen bankier, was van 2001 tot 2010 directeur van de Oude Kerk. Tegenwoordig is hij voorzitter van Stichting Vrienden van de Oude Kerk. Bovenstaand artikel verscheen eerder in Het Parool.

Publicatiedatum: 02/11/2011