2 min

De oude route van de trekvaart tussen Amsterdam en Gouda via Amstel en Drecht kende in 1817 eigenlijk te veel ondiepten voor de binnenvaart. Willem I zag een grote toekomst voor deze oude scheepvaartroute als alternatief voor de gevaarlijke oversteek van het Haarlemmermeer –  toen een immense watervlakte.

Dus besloot de koning dat Amstel en Drecht een opknapbeurt moesten hebben. Bij Huis ter Drecht liet hij een sluizencomplex bouwen om het niveauverschil (10 tot 30 cm) tussen Amstel en Rijn te overbruggen.

De kolk van de Tolhuissluis.

Huis ter Drecht

Dijkgraaf van het in 1823 door de koning opgerichte Heemraadschap van Amstel en Nieuwer-Amstel werd Jacob de Jong. Dat heemraadschap moest de vaarroute verbeteren. Dijkgraaf De Jong legde op 18 september 1824 de eerste steen voor het sluizencomplex in de Drecht. Die gedenksteen zit nog in de sluis gemetseld. Het complex staat op de grens van Noord- en Zuid-Holland, bij het uit 1656 (tijd van de trekvaart) daterende Huis ter Drecht.

Hier kwam nu een dubbelkerende kanaalsluis met twee schutkolken. Een voor schepen tot 55 m lang en ruim 8 m breed, de andere was de helft kleiner. De maximale diepgang lag op ruim 2 m. Voor de sluiswachters bouwde het heemraadschap in 1826 woningen aan het oude jaagpad. Later zijn de sluiswachterswoningen, met ertussen het betaalkantoortje, verbouwd.

Glas bier

Bij dit knooppunt van waterwegen kwam een winkeltje, tevens café. ‘Rust een weinig hier met een lekker glas bier’, zo ongeveer luidde de tekst die tot voor kort groot geschilderd stond op een zijmuur. In de zomer is het hier nog een drukte van belang. Het smalle jaagpad langs de Drecht is een aantrekkelijke fietsroute. De sluizen liggen op hoogtijdagen tjokvol met plezierjachten.

Al deze recreanten passeren dit Tolhuiscomplex dat herinnert aan de tijd van koning Willem I. Kenners roemen de historisch-stedebouwkundige en ruimtelijk-landschappelijke betekenis. Dat had Jacob de Jong niet kunnen dromen toen hij Willem I in Uithoorn begroette.

De provincie Noord-Holland heeft het beheer van het oude heemraadschap overgenomen. De sluis staat inmiddels op de provinciale monumentenlijst.

Publicatiedatum: 18/04/2012