Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Keizer Napoleon en de stadssleutels van Amsterdam

In oktober 1811 bezocht keizer Napoleon Holland. Sinds een jaar behoorde dit gebied tot zijn keizerrijk. Hij bracht ook een bezoek aan Amsterdam. Aan de grens van de stad, bij het Rechthuis aan de Oetewalerweg, kreeg hij met veel ceremonieel vertoon de stadssleutels overhandigd.

Napoleons intocht in Amsterdam

Op 9 oktober 1811 maakte Napoleon zijn triomfantelijke intocht in wat hij de derde stad van zijn keizerrijk noemde (Parijs en Rome waren nummer 1 en 2). Hij reed Amsterdam binnen via de huidige Middenweg en Linnaeusstraat, toen de Oetewalerweg. Bij het nog altijd bestaande Rechthuis van Watergraafsmeer stond een van de banpalen van de stad, die de grens van het rechtsgebied van Amsterdam markeerden. Daar stond burgemeester Arnoud Willem van Brienen van Groote Lindt klaar om de keizer te ontvangen. De ‘maire’, zoals hij tijdens het Franse bewind werd genoemd, bood Napoleon op een vierkant fluwelen kussen symbolisch de zilveren stadssleutels aan.

Twee sleutels van de stad Amsterdam.

Enorm schilderij verbeeldt intocht

Twee jaar later werd in Amsterdam in de audiëntiezaal van het stadhuis – het huidige hotel The Grand – een enorm doek onthuld. Het gebeurde op 15 augustus 1813, de verjaardag van Napoleon. Het schilderij mat bijna 6 meter bij ruim 4 meter. Op het doek is de entree van Napoleon in Amsterdam twee jaar eerder verbeeld door Matthieu van Bree. We zien de overhandiging van de stadssleutels.

In 1815 kwam het keizerrijk van Napoleon echter alweer ten val. Willem I werd de eerste koning van het Koninkrijk der Nederlanden. Amsterdam zat met het enorme doek behoorlijk in haar maag. Het bleef op zijn plek in het stadhuis, totdat men het kwijt kon aan het in 1885 geopende Rijksmuseum.

In 1891 werd het schilderij van de wand gehaald. In de volgende eeuw bleef het schilderij op de rol, met uitzondering van een relatief korte periode in het Stedelijk Museum en bij een enkele herdenkingstentoonstelling. In 2011, toen het precies tweehonderd jaar geleden was dat Napoleon hier was, is het weer te voorschijn gehaald. Het werd opgehangen in de Schuttersgalerij van het Amsterdam Museum. Daar werd het onder het toeziend oog van het publiek gerestaureerd.

Intocht van Napoleon te Amsterdam, 9 oktober 1811.

Oetewaal

De Oetewalerweg was vernoemd naar het dorp Oetewaal, ook wel Houtewaal genoemd. Oetewaal lag ongeveer op de plek van de Muiderpoort, Artis en het begin van de Linnaeusstraat. Dat is tegenwoordig een drukke winkelstraat, toen was het eerder een landweg. Het enige wat er nog precies zo uitziet als ten tijde van Napoleons intocht, is het Rechthuis.

Het Rechthuis in de Watergraafsmeer.

Rechthuis

Het Rechthuis is in 1777 gebouwd als rechtbank, waar strenge straffen werden uitgedeeld. Als je een boom beschadigde, kreeg je ervan langs met de zweep. En daarna mocht je vijf jaar niet meer in de wijk wonen. Dieven werden met een touw om hun nek op een ladder gezet. In het Rechthuis was ook een herberg. Daar bleven mensen slapen die ’s avonds, nadat de stadspoort op slot was gegaan, aankwamen bij de stad. Ze moesten hier buiten de stadsgrenzen overnachten.

Meer lezen over Napoleon in Amsterdam? Een heel boek is gewijd aan zijn verblijf in Nederland: R. de Beunje en A. Krabben, Napoleon in Nederland: in het voetspoor van de keizer, Zutphen 2016.

Intocht van Napoleon in Amsterdam: de Dam en het Paleis.

Publicatiedatum: 23/08/2011

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.