2 min

Daarna een regiment lansiers in blauwe uniformen, gezeten op witte paarden, gevolgd door kurassiers te paard. Deze worden gevolgd door karossen met daarin de hofdames, elk rijtuig getrokken door zes paarden. Hierna dan de ‘glazen’ karos met daarin de keizerin, getrokken door acht paarden. Hierop volgt weer een grote hoeveelheid kurassiers. Daarna de eregarde in groene jas en rode broek en de generaals te paard met in hun midden dan eindelijk de keizer zelf. Hij draagt een blauwe jas met een rode sjerp en zijn bekende steek. De keizer is volgens ooggetuige Willem de Clercq aan de dikke kant en een beetje krom. Na de keizer volgen nog tientallen karossen met hoogwaardigheidsbekleders, begeleid door gardisten te voet. Helemaal aan het eind sloffen honderden halfnaakte, in lompen gehulde Spaanse krijgsgevangenen, bestemd voor dwangarbeid in Den Helder en tevens als afschrikwekkend voorbeeld voor mogelijke opstandelingen. Drie kwartier duurt het voor de hele stoet is gepasseerd.

Portret van Napoleon Bonparte. Beeld: Noord-Hollands Archief

Bezoek Napoleon Bonaparte

Eindelijk was de langverwachte dag aangebroken. Keizer Napoleon en zijn vrouw Marie-Louise vereerden de derde stad van zijn rijk met een bezoek. Nooit eerder had de stad zoiets aanschouwd. Drie jaar eerder was de broer van de keizer, koning Lodewijk Napoleon de stad binnengetrokken, maar die gebeurtenis was natuurlijk niet te vergelijken met deze. De keizer had zijn broer intussen afgezet, het land ingelijfd bij het keizerrijk en Amsterdam uitgeroepen tot derde hoofdstad van Frankrijk, na Parijs en Rome. Ruim twee weken, van 9 tot 24 oktober 1811, hield Napoleon residentie in Amsterdam. Bij deze gelegenheid werd het centrale plein van de stad, sinds de Middeleeuwen al de Dam geheten, omgedoopt tot Place Napoléon. Amsterdam was gedurende die twee weken uitvalsbasis voor bezoeken van de keizer aan andere delen van de huidige provincie Noord-Holland.

Portret van Lodewijk Napoleon, koning van Holland van 1806 tot 1810, door C.H. Hodges, 1809. Beeld: Rijksmuseum

De betekenis van het keizerlijk bezoek

Waarom bezocht de machtige keizer de tot armoede vervallen stad aan het IJ? Wat was het belang van zijn bezoek op korte en lange termijn? Hoe reageerden zijn onderdanen? We zullen bij elk van de onderwerpen die aan bod komen, zien dat de Franse tijd zowel goede als minder goede dingen heeft gebracht. Veel van de nieuwe zaken overleefden de Franse tijd ook, sommige tot op de dag van vandaag. Het begin van de Franse tijd in 1795 is dan ook méér het begin van de moderne tijd dan het herstel van de Oranjes in 1815. Die zetten namelijk zoals we zullen zien voor een groot deel de verworvenheden uit de Franse tijd voort.

Tekst: Stefan Louwers

Publicatiedatum: 29/09/2011