Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Het Zuid-Afrikahuis aan de Keizersgracht

Een onbekend pareltje aan de Keizersgracht: Het Zuid-Afrika Huis. Het wil de belangstelling voor Zuid-Afrika levend houden. Tegelijkertijd weerspiegelt het huis de ambivalente verhouding tussen Nederland en Zuid-Afrika.

Achter de gevel van het Zuid-Afrikahuis aan de Keizersgracht 141 ligt een schatkamer verborgen. Die kan je niet zomaar betreden: eerst moet je door een ‘sluis’, zoals je dat ook hebt bij goed bewaakte banken: deur 1, die zich eerst moet sluiten voordat deur 2 open gaat.

Daarna betreedt je een wereld die je ten dele terugbrengt in de tijd dat de ‘Boerenliefde’ in Nederland nog hoogtij vierde: toen vrijwilligers zich inscheepten om in de Anglo-Boerenoorlog de onafhankelijkheidstrijd van de Boerenrepublieken tegen het Britse imperium te versterken. En toen Paul Kruger in Nederland door juichende menigten werd onthaald. We hebben het dan over de tijd rond de wisseling van de 19e naar de 20e eeuw.

Aversie tegen blanke Afrikaners

Nog geen halve eeuw later zou die Boeren-sympathie in aversie jegens de blanke Afrikaners in Zuid-Afrika omslaan. Het huis aan de Keizersgracht was toen nog een van de laatste steunpunten voor degenen, die zich met het ‘stamverwante’ volk in Zuid-Afrika identificeerden. Daar was tot in de jaren 1980 nog het bemiddelingsbureau van de Nederlands Zuid-Afrikaanse Vereniging gehuisvest, dat in samenwerking met de Zuid-Afrikaanse ambassade aspirant-emigranten naar Zuid-Afrika hielp.

De kluis is een soevenir uit de jaren 1980, toen onbezonnen anti-apartheidsactivisten het pand binnenstormden en een deel van de kostbare bibliotheek in de gracht gooiden. Die collectie werd met hulp vanuit Zuid-Afrika weer aangevuld. Aan de archivalia van de NZAV (op zolder), de fotocollectie, de portretten van Paul Kruger, de Zulu-schilden en andere tastbare restanten van de Nederlandse betrokkenheid bij het Zuid-Afrikaanse verleden zijn de actievoerders van destijds niet toegekomen.

(Anti)apartheidsverleden

Al dit cultureel erfgoed – dat na de dood van de vermaarde dichteres Elisabeth Eybers nog verrijkt is met een ‘Eybers-kamer’, ingericht met haar privébibliotheek en andere persoonlijke attributen – treft men in het statige grachtenpand. Vandaag de dag is het een fascinerende plek, waarbij niet alleen de inhoud, maar ook de inrichting de herinneringen aan een (post) koloniaal verleden van Nederland in Zuid-Afrika zichtbaar maakt.

Sinds het einde van Apartheid is het huis langzaam uitgegroeid tot een instelling waar journalisten, studenten, kunstenaars (er is ook een expositieruimte) zich verdiepen in het (anti)apartheidsverleden van Nederland en Zuid-Afrika – en waar zij elkaar kunnen treffen en samenwerken.

Auteur: Barbara HenkesDit verhaal maakt deel uit van de campagne Werelderfgoed.
Klik hier om naar het thema Amsterdamse grachtengordel te gaan.

Publicatiedatum: 18/06/2011

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.