2 min

Dit alles leidde ertoe dat het Oostelijk Havengebied beschikbaar werd gesteld voor woningbouw. Na een korte periode van sociale woningbouw, werd er begonnen met de aanleg van een heus ‘Waterfront’ vol bijzondere architectuur van internationale allure.

Kaart met route op het Oostelijk Havengebied. Maker: Carto Studio bv, i.o.v Amsterdam Toerisme & Congres Bureau

Zeehaven

Rond 1870 was de bestaande Amsterdamse haven toe aan uitbreiding door de steeds groter wordende zeeschepen en de slechte bereikbaarheid. Daarom werd tussen 1874 en 1927 het Oostelijk Havengebied aangelegd op kunstmatige schiereilanden. De haven werd vooral gebruikt door grote rederijen die naar Indonesië, Suriname en de VS voeren. Één van deze rederijen was de Koninklijke Hollandsche Lloyd, ‘de Zuid’ genaamd. De Zuid bezat het bijzondere Lloyd Hotel, ontworpen door Breman in 1921, gelegen in het havengebied. Na een bloeiperiode in het interbellum, werden de lijndiensten na de Tweede Wereldoorlog vervangen door vliegtuigen, wat leidde tot het verval van de haven.

Aankomst en vertrek bij het Lloyd Hotel

Sociale woningbouw

Al in 1975 werd het Oostelijk Havengebied bestemd voor woningbouw, met een zeer grote woondichtheid van honderd woningen per hectare. Als eerst werd het voormalige abattoirterrein volgebouwd met sociale woningbouw woningen, waarbij de bestaande bebouwing werd gesloopt. Slechts de poortgebouwen aan de Veelaan bleven gespaard. De architecten Lafour en Van Wijk ontvingen voor de woningbouw in 1990 de Wibautprijs. Daarnaast werden negentiende-eeuwse pakhuizen verbouwd tot koopappartementen. In deze tijd, tot 1989, werd het oude Lloyd Hotel gebruikt als jeugdgevangenis.

De Poortgebouwen aan de Veelaan

Omslag: toparchitectuur

Einde jaren ’80 vond er een omslag plaats in het gemeentelijke beleid: in plaats van sociale woningbouw, kwam de nadruk te liggen op architectonische schoonheid. Dit werd bereikt met de inrichting van KNSM-eiland en Java-eiland, waar bijzondere architectuur werd afgewisseld met monumentale gebouwen, bruggen en fraaie openbare ruimten, ontworpen door bekende architecten. Het oude-Lloyd hotel en omliggend complex kijken uit op het Java-eiland en zijn geheel in stijl gerestaureerd en herbestemd.

De Jan Schaeferbrug naar het Java-eiland. Architect: Ton Venhoeven

Door: Veronique Rap.

Publicatiedatum: 18/05/2012