Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Het museum van de Jannen

Dat zie je niet vaak: een museum met een Tomadorekje aan de wand. Wat heeft dat te maken met glassculpturen en beelden? Omdat de directeur van Tomado moderne kunst verzamelde. Zijn collectie is te bewonderen in een museum waar beeldhouwer Verschoor zijn huiskamer heeft.

De Dorpskerk staat naast Museum JAN. Twee van de vermoedelijk oudste huisjes van Amstelveen zijn verbonden met het museum. Dus wat denk je hier te zien? Veen en turftrapsters natuurlijk.

Maar nee, het museum in Amstelveens Oude Dorp toont een indrukwekkende collectie glassculpturen, bij elkaar gebracht door Jan van der Togt (1905-1995). En je ziet hier beelden van Jan Verschoor (1943). De beide Jannen waren vrienden.

Jan Verschoor woont al tientallen jaren in een van de oudste huisjes aan de Dorpsstraat. Hij maakt beelden die, zoals iemand zei, je als vanzelf wilt strelen. Dat komt door de bijzonder gladde ‘huid’ van de objecten van marmer, brons, soms epoxyhars of glas. Een van degenen die werk van Verschoor begon te verzamelen was Jan van der Togt.

Museum JAN aan de Dorpsstraat in Amstelveen. Foto: Jan Maarten Pekelharing.

Tomado

Deze Jan van der Togt groeide op in Gouda als jongste kind in het grote gezin van een kaasverkoper. Jan startte met een broer een bedrijfje dat vooral succes had met het lanceren van een tweesporig schilderijhaakje dat geen scheuren in de wandbekleding veroorzaakte. Van der TOgt MAssaproducten DOrdrecht (Tomado) werd de naam van de onderneming die Jan in Dordrecht opzette. Bekend geraakt dankzij het rekje en een keur aan handig huis-, tuin- en keukengerei.

Zadkine

Het verhaal gaat dat de kleine Jan thuis op de schoorsteenmantel al van glazen en koppen zijn eigen composities maakte. Het vormgeven zat er blijkbaar al jong in. Voor nieuwe bedrijfsgebouwen schakelde Van der Togt niemand minder in dan de architect Maaskant (de Euromast in Rotterdam is bijvoorbeeld van hem).

Via Maaskant kwam Van der Togt in contact met beeldhouwer Zadkine in Parijs. Voor een van zijn fabrieken liet Van der Togt deze Zadkine een groot reliëf maken. In de collectie van Museum JAN bevindt zich een bronzen beeldengroep van Zadkine.

Vanuit het museum kijk je naar één van de gerestaureerde woningen die bij het museum zijn getrokken. Foto: Jan Maarten Pekelharing.

Moderne kunst

Na de verkoop van zijn Tomado-fabrieken in 1971 kreeg Jan van der Togt alle tijd om musea, kunstbeurzen en galerieën te bezoeken. Hij bouwde een eigen collectie op van schilderijen, moderne glaskunst en sculpturen. Die collectie groeide zo uit, dat de vraag zich opdrong of het niet tijd werd die voor een breed publiek te exposeren in een museum.

Jan van der Togt vroeg de andere Jan (Verschoor) met wie hij bevriend was geraakt of die in het bestuur van een daartoe op te richten stichting zitting wilde nemen. De woning in Amstelveen waarin Jan Verschoor woonde, was een gemeentelijk monument. Dit pand en bejaarde, scheefgezakte huisjes en winkels in dit stille hoekje van de Dorpsstraat werden betrokken bij het project dat tot een modern museum zou leiden. Er verrees nieuwbouw en zo is naast en achter het huisje van Jan Verschoor het museum opgetrokken. De monumenten zijn gerenoveerd met een subsidie van de provincie Noord-Holland. Oud en nieuw zijn samengebracht.

Glassculpturen in het museum. Op de achtergrond staat de Dorpskerk. Foto: Jan Maarten Pekelharing.

Huiskamer

Soms zet Jan Verschoor zijn deur in het museum open en dan kan de bezoeker binnenstappen in zijn museumhuiskamer. Bij voorbeeld om met Jan van gedachten te wisselen over moderne kunst. Verschoor is inmiddels geen directeur meer, maar hij blijft als adviseur nauw bij de gang van zaken betrokken. Het museum is per slot van rekening zo ongeveer zijn huis.

Tussen de woningen/winkels die hier vroeger aan de Dorpsstraat stonden, had je her en der een binnenplaatsje met wat groen. Architectenbureau Hoogeveen heeft die binnenplaatsjes fraai weten in te passen in het ontwerp voor dit museum. Hoewel je als bezoeker over een oppervlakte van zo’n 1500 m2 dwaalt, doet het museum toch intiem aan.

Tjalf Sparnaay, Iconic Egg, 2018. Collectie Tjalf Sparnaay.

Smakelijk

De basis van de getoonde collectie is en blijft de glas- en hedendaagse beeldende kunst die Jan van der Togt heeft verzameld. Samen met werk van Jan Verschoor en met daarnaast wisselende exposities.

Zo staat hier tot 1 maart 2020 de kunstenaar Tjalf Sparnaay centraal met zijn schilderijen die fotorealisme uitstralen. Delicious paintings heet de expositie. Schilderijen van een spiegelei, belegde broodjes en dergelijk smakelijks. In een film legt de autodidact Tjalf Sparnaay uit hoe hij te werk gaat met fotocamera en kwast. Ongetwijfeld staan er meer interessante tentoonstellingen in het museum op stapel.

Het museum aan de Dorpsstraat is begin 2020 onder de nieuwe naam Museum JAN verder gegaan. Vanouds heette het Museum Jan van der Togt. Met de nieuwe naam hoopt de directie meer bezoekers te verwelkomen. En als Museum JAN gaat men niet voorbij aan de oorsprong, beide Jannen stonden immers aan de wieg van dit museum.

Is de turftrapster uit de historie van Amstelveen dan niet te zien? Jazeker wel. In de vorm van het beeld dat Pieter de Monchy van haar heeft gemaakt stond zij jarenlang op het pleintje voor de Dorpskerk. Je vindt haar nu om de hoek van de Dorpsstraat, naast het oude stationnetje van Amstelveen.

Museum JAN bevindt zich aan de Dorpsstraat 50 te Amstelveen. Meer informatie over openingstijden en toegangsprijzen is nu nog te vinden op: www.jvdtogt.nl. Deze website verandert binnenkort naar: www.museumjan.nl.

Tekst: Jan Maarten Pekelharing

Publicatiedatum: 05/02/2020

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.