2 min

Een suggestie van bovenmeester Boekel

De datum ‘1 juli 1852’ lijkt niet helemaal uit de lucht gegrepen. In het standaardwerk van bovenmeester Boekel uit Abbenes, ‘Geschiedenis van Haarlemmermeer’ (Amsterdam 1868) staat op bladzijde 150: “… eindelijk … het was de 1ste July 1852 ging de blijde kreet in den Lande op … ‘het Meer is droog’.” Boekel suggereert op de volgende bladzijde dat hij de Staatscourant als bron gebruikt heeft. Een bron die niet langer terug te vinden is.

Het Haarlemmermeer tijdens de droogmaking. Beeld: collectie Kennemerland, Noord-Hollands Archief. Inventarisnummer: NL-HlmNHA_53003312_M

Misverstand aan het licht gebracht

Historicus Wouter Slob ontdekte dit en heeft er in 1995 in het blad ‘Meer-Historie’ over geschreven. Hij stelde twee dingen vast: op 1 juli 1852 werd niet in de Staatscourant bekend gemaakt dat het meer droog was en de geciteerde uitroep ‘het Meer is droog’ is van de hand van Boekel.

Bij het vijfentwintigjarig jubileum van de droogmaking schreef Haarlemmermeer J.P. Amersfoordt in het ‘Weekblad van Haarlemmermeer’ (23 maart 1877): “Op den 1sten July verscheen in de Staats-Courant het heugelijk berigt ‘het Meer is droog’.” De tweede burgemeester van de gemeente Haarlemmermeer hield vast aan de datum van Boekel en droeg bij tot het misverstand dat lange tijd is blijven bestaan.

Grondsoortenkaart van het Haarlemmermeer. Beeld: Historisch Archief Haarlemmermeer, Noord-Hollands Archief. Inventarisnummer: NL-HlmNHA_Hmr_00245

Wanneer viel het dan wel droog?

In de ‘Opregte Haarlemsche Courant’ van 12 juli 1852 wordt een gedetailleerder verslag gegeven over het drooggevallen Haarlemmermeer. Op de tweede bladzijde van de krant staat het volgende geschreven:

“Lieden, die dezer dagen den ringdijk rondom het Haarlemmer-meer hebben bewandeld, van de Leeghwater naar de Lijnden en Halfweg, en van daar, langs de Cruquius terug, naar het eerst genoemde pompwerktuig, hebben binnen deze uitgestrekte vlakte geen water meer kunnen bespeuren. Den 10den Julij hebben eenige personen den drooggemaakten grond binnen de polder bezocht. Zij zijn daartoe de gegraven wordende vaart, van de Lijnden naar de hoofdvaart, die den polder in de lengte doorsnijdt, tot op een afstand van anderhalf uur gevolgd, en hebben zich naar Aalsmeer begeven, zonder eenig water te kunnen ontdekken”.

Daadwerkelijk werd het droogvallen van het Haarlemmermeer dus op 10 juli 1852 geconstateerd. Althans, toen werd er langs de gegraven wordende vaart richting Aalsmeer geen water meer gevonden. In ieder geval is dit tot op heden de enige te achterhalen datum van het droogvallen van het Haarlemmermeer.

Auteur: Drs. Hans Dolman jr. (Historisch Museum Haarlemmermeer), met aanpassingen van redactie Oneindig Noord-Holland

Publicatiedatum: 22/11/2016