Het Clarissenbolwerk in Alkmaar

Nadat Alkmaar in 1572 de kant van de Opstand had gekozen, werd onmiddellijk begonnen met het moderniseren van de vestingwerken. De bestaande fortificatie dateerde uit de jaren 1525-1550 en bestond uit bakstenen muren (aan de westkant van de stad) en met baksteen beklede aarden wallen. Op verschillende plaatsen waren halfronde torens gebouwd, waar geschut in geplaatst kon worden. Al snel was duidelijk dat de bestaande vestingwerken niet bestand zouden zijn tegen het moderne geschut. Vestingbouwers waren inmiddels tot het inzicht gekomen dat er grote bastions nodig waren en flinke aarden wallen. Een van de bolwerken die vlak voor het Beleg van Alkmaar in 1573 gereedkwamen was het Clarissenbolwerk.

1 min

Met man en macht werd vanaf mei 1573 in Alkmaar begonnen met het aanleggen van nieuwe vestingwerken volgens de moderne inzichten. Ten tijde van het Beleg waren deze vestingwerken aan de zuid- en westzijde ook gereedgekomen. Aan de noordkant moest nog worden begonnen, vandaar dat de Spaanse aanval zich in het bijzonder richtte op deze kant van de stad. Het Clarissenbolwerk of Clarenburg in het westen van de stad, aanvankelijk ook wel het Canisstraeter bolwerk of Canisburg geheten, was vlak voor het Beleg van 1573 voltooid.

Het klooster van de Clarissen op de kaart van Jacob van Deventer uit ca. 1560. Beeld: Regionaal Archief Alkmaar.

Clarissenklooster

Het bolwerk kreeg zijn naam vanwege het uit 1505 daterende Clarissenklooster dat zich op deze plek bevond. De kloostergebouwen werden in 1573 afgebroken. De nieuwe stadswallen hadden geen stenen bekleding. Er was een pad onderlangs, de ‘onderwal’ genoemd. De bolwerken hadden een stompe vorm, met inhammen aan de zijkanten, zogenaamde ‘oorgaten’. Op de bolwerken stonden tijdens het Beleg kanonnen. In de negentiende eeuw werd het bolwerk omgevormd tot wandelpark.