Het Amsterdam van Isaac Israels

''t is hier zoo'n mooi café. Weet je nog wel, dat we hier samen hebben zitten praten, over de extase van de kwast. De rook van jaren heeft 't goud hier zoo mooi oud gemaakt, en 't rood als in moskeeën die 'k heb gezien.'n

Het café waar Isaac Israels het in dit citaat over heeft heette eigenlijk Milles Colonnes, maar men noemde het simpelweg 'Mast', naar de eigenaar Joseph Mast. Voor Isaac Israels was het een van de plekken waar hij in zijn geliefde Amsterdam zo graag kwam. Hij heeft de hoofdstad veelvuldig geschilderd. Dienstmeisjes, naaimeisjes, de 'café-chantants', de grachten, en de nieuwe wijken: het waren zijn beste onderwerpen.

3 min

Een groepje kunstenaars aan een tafel in een café, vermoedelijk Mille Colonnes of het Panopticum

Isaac Israels, ca 1890

Een groepje kunstenaars aan een tafel in een café, vermoedelijk Mille Colonnes of het Panopticum

Straat als atelier

Isaac Israels, die op de prinsengracht geboren werd, was de zoon van schilder Josef Israels, die tijdens zijn leven grote bekendheid bezat. Het gezin woonde in een klein ‘kaartenhuisje’ aan de prinsengracht en waren maar wat blij toen ze na de verhuizing in Den Haag een groter huis konden betrekken. Hoewel Isaac een groot gedeelte van zijn jeugd in de residentiestad doorbracht lag zijn hart toch bij Amsterdam. Op 21 jarige leeftijd trok hij dan ook weer terug naar zijn geboortestad. ‘De straat was zijn atelier’, is er wel eens over Isaac gezegd. Ondanks de drukte van langsrazende koetsen stond hij soms midden op een brug met ezel en kwast in de aanslag, rustig te schilderen. Hier voelde hij zich in zijn element.

Amsterdamse dienstmeisjes, Isaac Israels, ca 1890, Amsterdam

Tachtigers

Isaac was opgegroeid in een levendig en artistiek milieu van kunstenaars en schrijvers. Kort na zijn aankomst in Amsterdam raakte hij dan ook in contact met de beweging van de Tachtigers, die zich groepeerde rond de voormannen van de Nieuwe Gids. Hoewel hij zich veel in deze kringen bevond was hij de enige die nooit een bijdrage aan het blad heeft geleverd. Zijn schilderende vrienden, zoals Jan Veth en Eduard Karsen, deden dat maar al te graag. Israels schreef hierover: “Ik mis absoluut de overtuiging dat ik mijn opinies in druk onder ogen van mij onbekenden moet brengen. Ik kan niet spreken tegen lui die ik niet ken. En opinies heb ik eigenlijk helemaal niet, voor anderen.”

Zelfportret, Isaac Israels, schetsboektekening ca. 1880

‘Une Course Nocturne’

Samen met zijn trouwste vriend Frans Erens dwaalde Israels heel wat nachten door de stad. Ze zochten dienstmeisjes op die ze eerder hadden ontmoet, of zwalkten zomaar wat rond. Vaak waren ze op zoek naar vluchtige (al of niet betaalde) liefde. Isaacs moeder maakte zich hierom grote zorgen en schreef naar een vriend van de familie dat Isaac, ‘die eens zo knap was’, zijn leven aan het vergooien was. Ze wilde graag dat haar ‘ietje’ trouwde en een gezin zou stichten. Hoewel Isaac nooit getrouwd is had hij wel een langdurige relatie met Sophie de Vries.

Sophie de Vries, Isaac Israels, ca. 1920

Schilder van het moderne leven

Doordat Isaac de zoon van de beroemde Josef Israels was, is hij wel eens bevoorrecht geweest. Zijn werken vonden makkelijke toegang tot de Salon en bij sommige schilders leidde dit wel eens tot jaloezie. Zowel Breitner en Israels wilden ‘dé schilder van het moderne leven’ zijn. Beiden waren ze verzot op Amsterdam, de stad die langs je heenraaste. Terwijl het oude Amsterdam nog te zien was trok de nieuwe stad langzaam op. Het was het einde van de 19e eeuw en de nieuwe wereld stond voor de deur. ‘Le Moderne, il N’ya Que Cela’, (het moderne, daar gaat het om) was een van Israels geliefde citaten. Dat is in zijn leven, zijn kunst te zien.

Bronnen:

J.F. Heijbroek en J. Voeten, Isaac Israels in Amsterdam, (THOTH Bussum, 2012)

S. de Bodt, Isaac Israels: Hollandse Impressionist, (Scriptum Art, Schiedam, 1999)

Auteur: Maaike Hommes

Publicatiedatum: 21/08/2014

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.