3 min

De val van Napoleon

Nederland was in 1810 opgegaan in het Franse Keizerrijk en Amsterdam was daarin de derde Franse hoofdstad geworden. In oktober 1813 versloegen de geallieerde troepen, waarin de Russen de grootste legermacht vormden, Napoleon in de Volkerenslag bij Leipzig. Deze nederlaag, waaraan ruim een half miljoen militairen deelnamen en bijna één op de vijf het leven liet, brak Napoleons overwicht over het Europese continent. De geallieerde troepen trokken vervolgens op naar Parijs.

Bivak van de kozakken buiten de Muiderpoort bij Amsterdam, 24 november 1813. Soldaten verzameld rond een kookpot op een kampvuur. Beeld: Rijksmuseum

Russische Kozakken verjagen de Franse troepen

De schoorvoetende machtsomwenteling binnen het Amsterdamse stadsbestuur tegen de Franse autoriteiten had in november 1813 een fataal andere draai kunnen krijgen, als niet een Russische commandant met een handvol ruige Kozakkenruiters van achter de Oeral te hulp was geschoten. Deze handelt tegen de orders van zijn meerdere in, maar wel in de geest van de opdracht, die hij van de Russische Tsaar Alexander I had meegekregen. Het is een militair waagstuk, waardoor de Franse troepen uit de strategische posities rond de stad verjaagd konden worden.

In Amsterdam wordt de constitutionele monarchie geboren

Zo kan op 2 december 1813 de Prins van Oranje, de latere Koning Willem I, begeleid door een escorte van Russische Kozakken, feestelijk door de Amsterdamse bevolking worden ingehaald. Doordat hij op die dag in Amsterdam door het provisionele stadsbestuur tot eerste Soeverein Vorst van het Vrije Nederland is geproclameerd, wordt de weg vrijgemaakt voor een moderne, constitutionele monarchie. Niet de situatie van vóór 1795 wordt gerestaureerd, maar door deze symbiose met de vernieuwingen, die de Franse Tijd had gebracht, is het fundament van onze huidige maatschappij gelegd.

Oranje bestendigt de band met Rusland

Twee jaar later wordt Willem I in Amsterdam op basis van de nieuwe Grondwet van 1815 ingehuldigd tot Koning van de Verenigde Nederlanden. De relatie met Rusland wordt in 1816 bezegeld door het huwelijk van de kroonprins, de latere Koning Willem II, met de zuster van de tsaar, Anna Paulowna.

Portret van Anna Paulowna Romanowa, 1816 – 1836. Beeld: Rijksmuseum

Einde van een tijdperk voor het Geelvinck Hinlopen Huis

Ook voor de geschiedenis van het Geelvinck Hinlopen Huis vormt 1813 een cruciaal jaar: de laatste erfgenaam van Albert Geelvinck is nauw verbonden met Napoleons entourage en verkoopt het stadspaleis vanuit zijn nieuwe woonplaats, Parijs. Het Geelvinck Hinlopen Huis wordt tot dan bewoond door het gezin van een achterneef van de Geelvincks en zij verhuizen vervolgens naar Den Haag. Hun zoon Willem Gerard van de Poll (1793-1872) wordt in 1814 kabinetssecretaris van de nieuwe vorst Willem I en later vicepresident van de Raad van State.

Betekenis voor het heden

Koning Willem-Alexander is dit jaar op dezelfde wijze ingehuldigd als Koning Willem I en ook is hij vernoemd naar Tsaar Alexander. De Kozakken hebben een onuitwisbare indruk op de Nederlanders gemaakt: door familieverhalen en door plekken in het landschap die aan de Kozakken refereren, blijft de herinnering levend; ook bij de huidige bewoners van het Geelvinck Hinlopen Huis.

www.geelvinck.nl

Publicatiedatum: 06/02/2014