Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Groene Long of Lange Rond?

Op 14 september 1972 vond een grote vergadering plaats in hotel-café De Ooievaar in Uitgeest. De bestuurders van tientallen waterschappen waren daarbij aanwezig. Dijkgraaf C.P. Jongens van de polder Starnmeer overhandigde een plan voor de oprichting van een nieuw waterschap aan gedeputeerde J. van Dis uit Haarlem. De voorgestelde naam van dat waterschap was ‘De Groene Long’. Maar het werd uiteindelijk Waterschap Het Lange Rond.

Te klein en te veel

Eind jaren zestig telde Noord-Holland nog bijna 200 zelfstandige waterschappen. Deze situatie was in het verre verleden zo gegroeid. Maar de vele kleine waterschappen ontbrak het aan kennis en geld om goed in te spelen op de eisen van de moderne samenleving. Daarom begon gedeputeerde drs. J. van Dis Hzn. in 1972 met een stevige concentratiepolitiek. De echte lakmoesproef van zijn beleid was de oprichting van Waterschap Het Lange Rond in 1977. Daar waren maar liefst 37 waterschappen tussen de Zaan, het Noordzeekanaal en de Hondsbossche Zeewering bij Petten bij betrokken. Dit ging allemaal niet zonder slag of stoot. Vooral dijkgraaf Arie Barendregt van de Schermerpolder liet het er niet bij zitten.

Dijkgraaf Arie Barendregt. Beeld: collectie Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

De Groene Long

Barendregt probeerde Van Dis een slag voor te zijn door met een eigen concentratieplan te komen. Hierbij werkte hij nauw samen met de twaalf dijkgraven van de polders ten oosten van de Zaan en het Alkmaardermeer. Op 10 september 1972 presenteerde Barendregt het alternatieve plan in het monumentale Noorderpolderhuis bij Schermerhorn. Hij stelde fusie van de waterschappen voor in het landelijke gebied tussen de Zaanstreek, Purmerend en Alkmaar. Die streek vormde een ‘Groene Long’ tussen de oprukkende stedelijke bebouwing. Dit nieuwe Verenigde Waterschap De Groene Long moest zich versterkt met de recreatie bezighouden. En het moest zorgen dat het polderland ongeschonden voor het nageslacht behouden bleef. Goed beheer door een gezond boerenbedrijf was hierbij onmisbaar. Niemand minder dan de eerste naoorlogse minister-president prof.dr.ir. Willem Schermerhorn schaarde zich achter het plan. Hij vond dat “…hier de enige kans [lag] om dit unieke polderlandlandschap te behouden. Een polderland waarin de boeren degraderen tot parkwachters, is immers niet echt.”

Kaart van het gebied van De Groene Long door Henk Tol.

Kaart van het gebied van De Groene Long door Henk Tol. Beeld: collectie Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

Van Dis denkt er anders over …

Gedeputeerde Van Dis had echter zijn twijfels over de Groene Long. Het was mooi dat er weerwerk op niveau werd geleverd. Maar het gebied van de Groene Long was nog altijd te klein voor een levensvatbaar waterschap. Hij vond bovendien dat het hele idee teveel was gebaseerd op de tegenstelling van stad contra platteland. Toch gingen de twaalf van de ‘Groene Long’ verder als een echt Samenwerkingsorgaan om gemeenschappelijke belangen te behartigen. Maar het voorstel om tot een Waterschap De Groene Long te komen, was eigenlijk al begin 1973 een gepasseerd station. Toen waren namelijk ook de polders in de Duinstreek in de fusietrein gestapt. Eind 1975 stond het extra grote nieuwe waterschap goed in de steigers. Er moest nog wel een aansprekende naam worden gevonden. Er werd gedacht aan ‘Waterschap Van Rondom Het Lange- of Alkmaardermeer’ of ‘Waterschap Rond Het Lange Meer’. Dijkgraaf T. Wentink Dzn. van de Polder Uitgeester- en Heemskerkerbroek kwam met het gouden idee: Waterschap Het Lange Rond.

 

Kaartje van de Noord-Hollandse waterschappen.

Kaartje van de Noord-Hollandse waterschappen. Nr. 4 is het gebied van Waterschap Het Lange Rond. Beeld: Provinciale Almanak voor Noord-Holland 1994.

De held sterft niet!

Op 13 september 1976 zouden Provinciale Staten beslissen over het hele fusieplan. Het Statenlid en bekend streekhistoricus Johan Schilstra had er nog een hard hoofd in. Het gebied vormde nog geen echte eenheid, vond hij. Er moest uitstel komen. En hij sprak over “een dramatische dag, omdat er van een dramatische fase sprake was in de geschiedenis van de waterschappen”. Dat vond gedeputeerde Van Dis zwaar overdreven. En hij sprak de gedenkwaardige woorden “De held sterft niet, het waterschap blijft!”. Zo ging Waterschap Het Lange Rond op 1 januari 1977 van start. Arie Barendregt werd de eerste dijkgraaf en maakte er een groot succes van. Waterschap Het Lange Rond vierde in 2002 zijn zilveren jubileum. Dat was meteen het slotakkoord, want in 2003 fuseerde het samen met vijf andere waterschappen in de regio boven het Noordzeekanaal tot het huidige Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

 

Het 'geboortekaartje' van Waterschap Het Lange Rond.

Het ‘geboortekaartje’ van Waterschap Het Lange Rond. De als baker vermomde Van Dis houdt de door moeder Noord-Holland in de bedstede gebaarde spruit in de armen. Beeld: Regionaal Archief Alkmaar.

Meer informatie over Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier: www.hhnk.nl

Publicatiedatum: 20/06/2011

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.