3 min

Kaapvaart

In de jaren vóór 1572 voer hij reeds als schipper op zee, wat betekent dat hij al op vrij jonge leeftijd zeeman geworden moet zijn. Gezien zijn aanstelling als admiraal in 1573 zal hij ook eerder al betrokken zijn geweest bij de kaapvaart van de watergeuzen, die door Willem van Oranje gelegitimeerd was om de Spaanse overheersing afbreuk te doen.

Admiraal van de geuzenvloot

Kort nadat Monnickendam zich in 1572 bij de opstand tegen de tirannie van de Spaanse koning had aangesloten werd Cornelis Dirksz benoemd tot equipagemeester en belast met het uitrusten van door Monnickendam te leveren oorlogsschepen. In augustus 1572 volgde zijn benoeming tot burgemeester. Hij nam in het voorjaar van 1573 vrijwel zeker deel aan de gevechten op de Diemerzeedijk in een poging het belegerde Haarlem te ontzetten. Vervolgens werd hij benoemd tot admiraal van de geuzenvloot, die het op moest nemen tegen de scheepsmacht, die werd uitgerust in het toen nog Spaansgezinde Amsterdam.

Slag op de Zuiderzee in 1573. Uit: Th. Velius, Chronyk van Hoorn. In het midden wordt Bossu’s vlaggenschip door meerdere geuzenschepen belaagd.

Schermutselingen op de Zuiderzee

Onder het bevel van de graaf van Bossu koos deze uit 12 grote en 6 kleinere schepen bestaande vloot in september 1573 zee. Bossu’s vlaggenschip was ‘De Inquisitie’, vernoemd naar de rechtbank die protestanten vervolgde. Na nog enige tijd bij Durgerdam te hebben gelegen ging Bossu op 5 oktober opnieuw onder zeil en kwam het tot een treffen met de geuzenvloot ten oosten van Marken. Het gevecht werd op 6 oktober in alle hevigheid voortgezet, zonder dat er een overwinnaar uit de strijd kwam. De vloten dreven af in noordelijke richting en gingen ’s avonds onder Hoorn voor anker.

Overwinning

Door de ongunstige zuidoostelijke wind kwam het in de daaropvolgende dagen niet tot een hervatting van het gevecht. Maar toen op 11 oktober de wind naar een meer westelijke richting draaide hees Cornelis Dirksz onmiddellijk de bloedvlag en gingen de geuzen tot de aanval over. Met zijn vlaggenschip ‘De Eendracht’ ging hij de strijd aan met de Inquisitie van Bossu, die zich al gauw door nog meer schepen aangevallen zag en ingesloten raakte. De vechtende schepen dreven daarbij af en bij Wijdenes raakte Bossu’s schip aan de grond. Geuzen klommen bij de Inquisitie aan boord en één van hen, Jan Haring, wist in de mast te klimmen, Bossu’s admiraalsvlag los te snijden en de vlag van de Prins van Oranje te hijsen. Toen hij weer naar beneden klom werd hij door een kogel getroffen en viel hij dood in zee. Maar op de Spaanse vloot was de verwarring nu compleet en de ene kapitein na de andere sloeg op de vlucht. Aan boord van de Inquisitie werd nog tot de volgende dag doorgevochten maar uiteindelijk restte Bossu niets anders dan zich over te geven. De watergeuzen hadden een klinkende overwinning behaald.

Grote Kerk te Monnickendam. Interieur naar het westen. Beeld: Wikimedia Commons / RCE.

Latere jaren

Ook in de jaren daarna was Cornelis Dirksz voortdurend op zee en bij diverse acties betrokken. In 1582 werd hij in Monnickendam tot lid van de vroedschap benoemd. In juli 1583 overleed hij. Cornelis Dirksz werd begraven in de Grote Kerk van Monnickendam, waar nog altijd zijn grafsteen ligt.

Publicatiedatum: 24/01/2011