3 min

Een begrip in Bergen en Callantsoog

De kunstschilder Friso ten Holt (1921-1997) is nog steeds een begrip in Callantsoog en Bergen. Dat bleek duidelijk in 2010 tijdens een grote tentoonstelling van zijn werk in het museum Kranenburgh te Bergen, met kleinere nevenexposities in Callantsoog en Bergen. Zijn vader Henri was ook kunstschilder en vanaf 1912 permanent gevestigd in Bergen. Hij was een van de grondleggers van de befaamde ‘Bergense School’. Zoon Friso doorliep de HBS in Alkmaar en studeerde daarna aan de Rijksacademie in Amsterdam. Na de Tweede Wereldoorlog verhuisde Friso ten Holt naar de hoofdstad. Daar ging hij naderhand lesgeven, eerst aan de Rietveldtacademie en vanaf 1969 aan de Rijksacademie. Tot zijn leerlingen behoren onder andere Erik Oldenhof en acteur Jeroen Krabbé. Die laatste loofde hem in 2008 tijdens een groot interview in Trouw nog uitgebreid. Krabbé zei toen over hem: “Een hele zorgvuldige man was hij, heel rustig ook en ik voelde me bij hem op mijn gemak”.

Doorbraak in Engeland

Ten Holt brak echt door in 1962 met een een zeer goed ontvangen expositie in Engeland. Hij werd toen onder andere door de beroemde schrijver, dichter, schilder, filmer en criticus John Berger geïnterviewd voor de BBC-televisie. Al zijn beschikbare werk werd daarna in één keer verkocht. Friso ten Holt vestigde zich in 1984 in Callantsoog. Hij voelde zich er thuis, hoewel hij zich niet intensief met het dorpsleven bemoeide. Hij overleed aldaar in december 1997.

Balans

Dit doek (olieverf op linnen, afm. 50 bij 60 cm) uit 1985 draagt de titel ‘winter’. Het is een typisch voorbeeld van het werk van Ten Holt uit zijn tijd te Callantsoog. Het geheel getuigt van zijn markante en stevige expressionistische stijl. Het maakt een heel losse indruk, maar aan de compositie is duidelijk bijzondere aandacht besteed. Ook dat typeert Ten Holt, die altijd op zoek was naar een goede balans tussen voor- en achtergrond. Het geheel doet wat dit betreft denken aan het werk van de grote Franse meester Cézanne, die van bepalende invloed op het werk van zijn vader was.

Elfstedentochtwinter vastgelegd

Wie wat langer naar het schilderij kijkt, wordt vanzelf door de kou bekropen. Natuurlijk, er ligt sneeuw op de velden achter de duinen. Maar het perfect gevangen licht van het fletse zonnetje draagt misschien wel het meeste bij aan de winterse sfeer. Je kunt er recht tegenin kijken en het zwakke oranje licht weerkaatst in de sneeuw en het ijs. Zo is het eigenlijk alleen in het hoge Noorden van Noord-Holland te vinden tijdens zwaar vriesweer. En hard vriezen deed het tijdens de Elfstedentochtwinter van 1985 -toen ontstond dit schilderij- natuurlijk volop.

Nog een doek…

In de collectie van het hoogheemraadschap is nog een werk van Friso ten Holt aanwezig. Dat dateert uit 1987. Het toont hetzelfde gebied achter de duinen, maar in een ander seizoen. De aandacht voor het correcte evenwicht tussen landschap en de machtige wolkenlucht springt hier nog meer in het oog. En staat daar tegen de duinrand niet een stolpboerderijtje?www.hhnk.nl
www.museumkranenburgh.nl

Friso ten Holt, zonder titel (1987). Olieverf op doek, afmetingen 50 x 65 cm.

Collectie Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Heerhugowaard.

Friso ten Holt, zonder titel (1987). Olieverf op doek, afmetingen 50 x 65 cm.

Publicatiedatum: 21/12/2011