3 min

Tijdens de reis hebben de kinderen geen idee waar ze naartoe worden gebracht. De bestemming is Ruinen, maar waar dat ligt weten ze niet. In de vrachtauto is het verschrikkelijk koud en donker. Onder een dun wollen dekentje zitten de kinderen urenlang opeengepakt op de laadvloer. Vlak voor de brug over de IJssel bij Zwolle worden de twee auto’s langdurig staande gehouden door Duitse militairen en bij Staphorst moeten de kinderen in een greppel schuilen voor beschietingen. Wat later staan de vrachtwagens weer stil en worden de katholieke en protestantse kinderen van elkaar gescheiden. Uiteindelijk komen de kinderen stram en verkleumd aan in het Drentse dorp Ruinen.

Twee kinderen zoeken eten in de hongerwinter. Beeld: Noord-Hollands Archief.

Boterhammen met vruchtenhagel

In de pastorie van de Nederlands Hervormde kerk krijgen de kinderen boterhammen met boter en vruchtenhagel en een beker warme volle melk. Na de bizarre reis worden de kinderen op alfabetische volgorde afgeroepen en verdeeld over boerengezinnen in de omgeving. Dirk en zijn broertje Roelof kunnen niet terecht in hetzelfde gezin, maar worden wel vlak bij elkaar ondergebracht. Achter op de fiets worden Dirk en Roelof naar de twee gezinnen gebracht.

Bomen kappen wegens brandstofgebrek tijdens de hongerwinter. Beeld: Noord-Hollands Archief.

Terug in Hilversum

In juni 1945 keren Dirk en Roelof terug naar Hilversum. De oorlog is dan voorbij. Dit betekent echter niet dat alle ellende vergeten is. In de eerste naoorlogse jaren houdt de schaarste nog aan, kleding en voedsel blijven op de bon. De herinneringen aan de moeilijke tijd die nog maar zo kort geleden is blijven ook lang hangen. Er waren tijdens die laatste oorlogswinter nauwelijks brandstof, elektriciteit, medicijnen, eten, kleding of schoenen. De Nederlandse bevolking verpauperde. Dirk herinnert zich nog hoe de vlooien over de dekens in bed kropen.

“Hongertochten”. De bevolking op weg om voedsel te halen in de buitengebieden. Beeld: Noord-Hollands Archief.

Bevrijding en spoorwegstaking

Dat er van alle levensmiddelen zo weinig te krijgen was, had te maken met de bevrijding van zuidelijk Nederland. Dit had tot gevolg dat er geen steenkolen naar het bezette Nederlandse gebied konden worden vervoerd. Ook de Algemene Spoorwegstaking van 1944 veroorzaakte grote problemen. Als pressiemiddel zorgden de Duitsers ervoor dat er zes weken lang geen voedsel naar het westen van Nederland werd gebracht. De catastrofale ramp had tot gevolg dat 22.000 mensen stierven door ondervoeding, en nog eens 50.000 door ernstig besmettelijke ziektes die uitbraken door een gebrek aan medicijnen.

Terugkeer naar Ruinen

Ondanks de zware omstandigheden weet Dirk de oorlog te doorstaan. Meer dan zeventig jaar na afloop van de Tweede Wereldoorlog vindt hij het tijd om de mensen die hem en vele anderen tijdens de hongerwinter voor de dood hebben behoed, te eren. Op 22 maart 2017 keert meneer van Reenen terug naar het dorp waar hij 72 jaar eerder na de barre tocht in de open vrachtwagen aankwam. Hij plant dan een gedenkboom om zijn dank en waardering voor zijn helpers te laten zien.

Dit verhaal is gebaseerd op de overlevering van meneer Dirk van Reenen.

Publicatiedatum: 01/02/2017