4 min

Liefde voor de koe

Boer Sant werkte ooit als slager in Amsterdam. Hij kreeg steeds meer interesse in de koe en begon na te denken over het kopen van een boerderij. Vijfendertig jaar geleden kocht hij samen met zijn vrouw de vervallen Overleekerhoeve. Inmiddels is de gehele boerderij opgeknapt en lopen er 50 koeien op het land. De koeien lopen zoveel mogelijk buiten. Dit maakt het boerenbedrijf duurzaam en diervriendelijk. Deze twee aspecten zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. ’s Winters staat er geen gras op de weilanden en staan de koeien op stal. De grond is dan te nat waardoor de koeien er doorheen zouden zakken en het land te veel zouden beschadigen.

Koeien van de Overleekerhoeve. Boer en boerin Sant te midden van hun koeien. Beeld: J. Dullaart.

Koeienrassen

Op de drassige grond van Waterland is het belangrijk dat een koe stevige poten heeft. Daarom werkt Boer Sant voornamelijk met Holstein- en Brown Swiss-koeien. Deze rassen staan tevens bekend om hun goede uiers en hun vruchtbaarheid. De dieren leven zoveel mogelijk van wat het land oplevert, maar worden ook bijgevoederd om sterk en gezond te blijven.

Koe in de sloot. Een koe – niet van de Overleekerhoeve – is in de sloot geraakt. Beeld: J. Dullaart.

Koeien in de sloot

Boeren in Waterland hebben het niet makkelijk. Het is hard werken om in het veenweidegebied een goede productie te halen. Het land van de familie Sant is verdeeld in kleine stukken. Het onderhouden van al die talloze sloten en greppeltjes is erg arbeidsintensief. De kwaliteit van het gras is dusdanig dat de koeien extra voer nodig hebben om een gemiddelde productie van 25 tot 30 liter melk per dag te leveren. Hiervoor drinkt een koe gemiddeld 80-100 liter water per dag. Water halen de koeien uit de sloot en uit waterbakken op het land. Deze zijn tegenwoordig van een zonnepaneel voorzien dat stroom levert voor het pompje die de bak met slootwater vult. Helaas valt niet te vermijden dat zo nu en dan een dorstige koe in de sloot valt. Meestal moet er een traktor aan te pas komen om de koe voorzichtig uit de sloot te trekken.

Niet-bemaaid grasland bij Overleek. Vooraan niet-bemaaid grasland : lang en kruidenrijk gras blijft tot midden juni staan voor de weidevogels. Beeld: J. Dullaart.

Leren grazen in de wei

Het jongvee staat de eerste maanden nog op stal. Na 6 maanden gaat het jongvee naar buiten, pas nadat er gemaaid is. Een jonge koe moet leren om buiten te kunnen leven, om te grazen, niet in de sloot te vallen en om haar plekje in de kudde te vinden. Met 15 maanden wordt het jongvee geïnsemineerd en komt er als het goed is na 9 maanden een kalfje. Een koe geeft alleen melk als zij gekalfd heeft. Per jaar heeft boer Sant ongeveer een kwart van de kalveren nodig om zijn kudde op peil te houden. De overige dieren gaan naar collega-boeren of zijn voor de export.

Koeien melken. Tot in de jaren vijftig werden koeien nog met de hand gemolken, op deze foto door de moeder van boerin Jannie. Beeld: Jannie Sant.

Plas-dras voor weidevogels

Het land van de Overleekerhoeve bestaat voor de meer dan helft uit natuurland. Deze stukken land worden wel beweid door de koeien van de hoeve, maar er gelden strenge regels voor bemesting, begrazing en bemaaiing van het land. Door de natuur meer ruimte te geven, broeden er meer weidevogels in het gebied, zoals de kievit, grutto, tureluur, scholekster en de leeuwerik. Nesten worden beschermd en bepaalde stukken land worden met opzet onder water gezet (plas-dras). Op dit drassige land kunnen de vogels goed foerageren (voedsel zoeken). Na 22 juni mogen deze stukken weer gebruikt worden voor beweiding en wordt het gras gemaaid. Door de samenstelling en lengte van het gras is het verschil goed te zien tussen natuurland en de normale landbouwgrond.

Agrarisch natuurbeheer is volgens de boer en boerin een goede oplossing om met de beperkingen van de grond om te gaan. Het vergt een hele andere aanpak in de manier van denken en doen in de bedrijfsvoering, die ook ruimte biedt voor nevenactiviteitein, zoals een bed & breakfast. Dat boer zijn een manier van leven is, kan men als gast op deze hoeve goed ervaren. Zeker als de boerin aan de hand van een stel foto’s begint te vertellen over het dagelijks leven op het erf, over vroeger en nu.

Meer informatie over de boerderij is te vinden op de website van de Overleekerhoeve.

Publicatiedatum: 28/06/2013