Magere Brug bij zonsopgang

De Magere Brug van Amsterdam bij zonsopgang in 2012. Beeld: Flickr.com, Ksenia Novikova

Magere Brug bij zonsopgang

De Kerkstraatbrug

Al in 1671 werd er door de vroedschap van Amsterdam besloten om ter hoogte van de Kerkstraat een aantal bruggenhoofden aan te leggen. Pas twintig jaar later werd de Kerkstraatbrug daadwerkelijk gebouwd. Dit gebeurde op besluit van de ‘thesaurieren’, ambtenaren die toezicht hielden op de uitvoering van openbare werken en beheerders van de stadskas. Het ontwerp kwam van stadstimmerman Hans Petersom. De houten Kerkstraatbrug bestond uit dertien doorvaarten, waarvan de buitenste gebruikt werden als opslagplaatsen. Het beweegbare middendeel bestond aanvankelijk uit een enkele ‘brugklap’, die in 1772 werd aangepast tot een dubbele brugklap.

De Magere Brug

Amstel, In noordelijke richting gezien naar de Magere Brug vanaf de brug over de Nieuwe Prinsengracht. Beeld: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam

De Magere Brug

Een beroemde bijnaam

In de zeventiende eeuw was de toen nieuw gebouwde houten ‘Kerkstraatbrug’ zo smal dat voetgangers nauwelijks naast elkaar konden lopen. Inhalen was vrijwel onmogelijk. Al snel werd de smalle Kerkstraatbrug in de volksmond ‘De Magere Brug’ genoemd. Een ander verhaal maakt een link tussen de naam van de brug en de zogeheten gezusters Mager. Zij zouden in de zeventiende eeuw aan weerszijden van de rivier de Amstel hebben gewoond, ongeveer ter hoogte van waar de brug nu ligt. Met het ouder worden, werd het voor de twee zussen steeds lastiger om elkaar te bezoeken; ze moesten daarvoor een grote omweg maken. Ze zouden destijds om die reden de bouw van een voetbrug hebben gefinancierd, zodat ze elkaar makkelijker konden opzoeken. Dit volksverhaal is echter nooit als waarheid bewezen.

Reconstructie Magere Brug 1934

De Magere Brug (brug 242) tijdens reconstructie. Rechts een noodbrug. 1934. Beeld: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam

Reconstructie Magere Brug 1934

Gesloopt en verbreed

De afgeleefde Kerkstraatbrug, inmiddels Magere Brug genoemd, was in de negentiende eeuw hoognodig aan vervanging toe. De brug werd in 1871 gesloopt en vervangen door een zelfde dubbele ophaalbrug van voornamelijk hout. Dit keer was de brug breder gemaakt en in plaats van dertien waren er nu negen doorvaarten. Deze Magere Brug hield het een jaar of vijftig vol totdat ze in zodanig slechte staat was, dat het verkeer van de brug werd geweerd en de dubbele brugklappen niet meer in beweging werden gebracht. Een andere smalle ijzeren ophaalbrug werd in 1929 als noodoplossing tijdelijk in gebruik genomen. Ondertussen had de architect P.L. Kramer al verschillende ontwerpen gemaakt voor een vervangende brug.

De Magere Brug Juni 2015

Meeuwen boven de Amstel en de Magere Brug in 2015. Beeld: Flickr.com, Erwin Verbruggen (Erwin_v)

De Magere Brug Juni 2015

Een nieuwe Magere Brug

In 1932 werd besloten tot de bouw van een nieuwe Magere Brug naar de ontwerpen van P.L. Kramer. De gemeenteraad van Amsterdam wilde zoveel mogelijk de vorm van de oude brug behouden, waarop in 1934 de Magere Brug als een herleefde versie van haar negentiende-eeuwse voorganger over de Amstel verscheen. Eind jaren zestig is de brug voor het laatst gerenoveerd en in 1994 kwam er een einde aan de handmatige bediening. Officieel heet deze brug niet ‘Magere Brug’, maar heeft het brugnummer 242 als naam gekregen.

1200 lichtjes op de Magere Brug

Romantisch verlichte Magere Brug in 2009. Beeld: Flickr.com, TCP (thecomicproject)

1200 lichtjes op de Magere Brug

Romantisch verlicht

De huidige brug werd als filmdecor gebruikt in de James Bondfilm ‘Diamonds Are Forever’ uit 1971 en is een van de meest gefotografeerde bruggen van Amsterdam. ’s Avonds wordt de brug verlicht met meer dan duizend lampjes. De sprookjesachtige weerspiegeling van de lichtjes in het water van de Amstel geeft de brug een romantisch aanzicht. De brug wordt omringd door oude grachtenpanden en op de achtergrond pronkt het majestueuze Koninklijk Theater Carré. Niet voor niets is het ook een populaire plek voor geliefden.

Ontmoeting op de Magere Brug

Ontmoeting op de Magere Brug 2013. Beeld: Flickr.com, Floris Oosterveld

Ontmoeting op de Magere Brug

Van Gogh

In de winter van 2013 kon je schaatsen onder een replica van de historische brug, gebouwd over de vijver op het Museumplein en in 2012 maakte de brug onderdeel uit van de Van Gogh Mile, een kunstroute tussen het Van Gogh Museum en de Hermitage Amsterdam. “Wat kan het een mensch goed doen als men somber gestemd is aan ’t kale strand te wandelen en te kijken in de grijsgroene zee met de lange witte streepen der golven”, klonk de stem van Van Gogh destijds op de Magere Brug, die voorlas uit één van de brieven die hij aan zijn broer Theo had geschreven.

Auteur: Liza Koppenrade

Bronnen

Doron Sajet, Magere Brug tijdelijk op het Museumplein, http://www.rtvnh.nl/nieuws/127197/magere-brug-tijdelijk-op-het-museumplein

De Lange, Henny, Door de stad met Van Gogh, http://www.trouw.nl/tr/nl/4512/Cultuur/article/detail/3323611/2012/09/28/Door-de-stad-met-Van-Gogh.dhtml

Gemeente Amsterdam, Gebouwen, gebieden en kaarten: Brug 242, http://www.amsterdam.nl/kunstencultuur/monumenten/monumenten-0/gebouwen-gebieden/beschrijvingen/magere_brug/

Musterd, Sako en Ostendorf, Wim (red.), Problemen in wijken of probleemwijken? (Van Gorcum, 2009) P. 132, via http://books.google.nl

Stedenman, Meest gefotografeerde brug van Amsterdam, http://www.amsterdam-nu.nl/monumenten/86-magere-brug-oudste-brug-in-amsterdam.html

Publicatiedatum: 15/06/2015