De Koemarkt in Purmerend

In 1484 verleende heer Jan van Egmond het marktprivilege aan het toen nog bescheiden stadje Purmerend. Vanaf dat jaar konden in Purmerend twee jaarmarkten en een weekmarkt gehouden worden. Nadat in 1573 het Ursulinenklooster tijdens de Reformatie verwoest was, werd op deze kaalgeslagen plek, toen Cloosterwerff genoemd, de beestenmarkt gehouden. Toen men in het begin van de zeventiende eeuw de meren rondom Purmerend drooglegde en de visserij minder belangrijk werd voor de stad, groeide de handel in vee en landbouwproducten uit tot de belangrijkste economische pijler van de stad.

1 min

De Koemarkt in 1985. Beeld: VHP.

Het waren niet alleen koeien die op de beestenmarkt werden aangevoerd, maar ook kalveren, varkens, biggen, paarden, schapen, bokken en geiten. En dat alleen op de dinsdagmorgen, zoals door koning Philips II in 1572 bepaald was. Voordien werd er alleen op de zaterdag markt gehouden. De veemarkt bood voor veel Purmerenders werk. Voordat de auto als vervoermiddel werd gebruikt, werd het vee per boot vervoerd. Aan de kades van de Where en het Noordhollands Kanaal werden de beesten door veedrijvers naar de markt gebracht. Vanuit de nabije regio kwam men met paard en wagen naar de stad of lopend.

De Koemarkt in vroeger tijden. Beeld: VHP.

Een plein vol met vee

Tussen 1950 en 1980 waren er dinsdagen waarop zo’n 1000 tot 1200 koebeesten werden aangevoerd en 4000 schapen, waarmee het hele plein overvol was. Purmerend stond in de vorige eeuw jarenlang op de vijfde plaats op de ranglijst van Nederlandse veemarkten. De video hieronder geeft een goede indruk van hoe dat er uitgezien moet hebben.

De Koemarkt eind jaren tachtig. Handjeklap: de koop is rond! Beeld: VHP.

Nieuw stadsplein

De Mond- en Klauwzeercrisis in 2001 betekende de doodsteek voor de koemarkt in de binnenstad. Het werd verboden om nog langer veemarkten in de open lucht te houden en de markt week uit naar een overdekte hal buiten de stad. Doordat het plein niet meer gebruikt werd voor de veehandel, kon het een nieuwe functie krijgen. Na de herinrichting van de Koemarkt kreeg Purmerend een autovrij horeca- en evenementenplein. De Koemarkt was in 2010 het middelpunt van de festiviteiten van het 600-jarig bestaan van Purmerend.