De kerk van Oterleek

De eerste helft van de twintigste eeuw was de tijd van de verzuiling in Nederland. Elke zuil had zijn eigen instellingen. Als je katholiek was, deed je louter zaken met katholieken en mocht je alleen trouwen met iemand uit een katholiek nest. Een socialist las uitsluitend 'de rooie krant' en was lid van de PvdA en de VARA. Een protestant kocht zijn brood nooit bij een katholieke bakker en voetbalde bij een protestantse vereniging. Toch mocht de ongelovige Hannes van Harskamp de kerk in Oterleek bouwen.

2 min

Brand in het dorp

In 1921 zetten met vuur spelende kinderen een hooiberg in Oterleek in de brand. Drie nabijgelegen boerderijen gaan in vlammen op. De getroffen gezinnen zitten in zak en as en financieel aan de grond.
De timmerman-aannemer Hannes van Harskamp is met hun lot begaan en helpt hen weer een beetje op weg. Hij wordt daarbij niet gedreven door een geloof, want dat heeft hij afgezworen. Als kind in Koudekerk aan den Rijn werd hij weliswaar streng gereformeerd opgevoed, maar intussen heeft hij niets meer met de kerk. “Je krijgt er alleen maar honger en koude poten van!”, hield hij iedereen voor die het horen wilde.

De kerk van Oterleek in aanbouw. 1925: Willem Moeijes (links) en Hannes van Harskamp (rechts) bouwen de kerk van Oterleek. Beeld: Gerard van Harskamp jr.

Aanbesteding nieuwe kerk

De oorspronkelijke kerk van Oterleek is gebouwd in de middeleeuwen. Nauwkeuriger datering is er niet van te geven. In 1924 wordt besloten tot nieuwbouw. Er moet een kleinere kerk komen ter vervanging van de oude. Gegadigden worden gezocht om deze nieuwe kerk te bouwen. Ook Van Harskamp wil zijn naam op de lijst van inschrijvers toevoegen. De dominee is het daar niet mee eens. Volgens hem kan iemand die God de rug heeft toegekeerd geen kerk neerzetten. In de kerkenraad, maar ook in het dorp, ontstaat een verhitte discussie. Menigeen vindt dat Van Harskamp zich na de brand als christen heeft gedragen en daarom recht heeft op inschrijving.

Bouw van de kerk

Van Harskamp vertrouwt de gang van zaken niet en onderneemt zelf actie. Hij gaat met zijn collega-aannemer, Willem Moeijes uit Oudorp, een samenwerking aan. Dat is een strategisch bijzonder slimme zet, want Moeijes is hervormd van huis uit én hij zit in het bestuur van de hervormde kerk. De compagnons Moeijes en Van Harskamp schrijven als laagste in en krijgen de opdracht voor de bouw van de nieuwe hervormde kerk in Oterleek. De dominee is laaiend. Hij heeft het pleit verloren, trekt zijn conclusies en vertrekt. En zo bouwt de ongelovige Hannes van Harskamp in 1925 de nieuwe kerk van Oterleek.

Auteur: Tanja Schermerhorn, regiocorrespondent ONH Noord-Kennemerland.

Bronnen

– De informatie voor deze tekst is mede te danken aan de medewerking van Gerard van Harskamp jr.

– Alkmaarsche Courant, 13 sept. 1924, artikel van J. Belogne.

– Citaten en informatie uit Krantenartikel Alkmaarsche Courant, jaren ’90, uit de serie Heilige huisjes van verslaggever Bob de Mon.

– Het boek ‘De stadt Alkmaer met haere dorpen. Door Gijsbert Boomkamp. Een beschrijving uit 1790 van historisch erfgoed in NH (2010, Stichting Uitgeverij NH i.s.m. Regionaal Archief Alkmaar).

Publicatiedatum: 06/06/2011

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.