1 min

Voor de bannelingen die latijn kenden staat op de paal dat hier hun uiterste grens ligt: ‘Terminus proscriptionis’. Dit is een waarschuwingsteken van Amsterdam, vandaar dat het wapen van de stad er op te zien is.

Aan de voet van de Amsteldijk staat de banpaal. Een baken in het groen. Wie uit Amsterdam was verbannen, mocht deze grens niet passeren. Foto: Kees van Tilburg.

Het was niet zo maar een grenspaal die het Amsterdamse bestuur hier neerzette. Het ontwerp is vermoedelijk van Hendrik de Keyser, stadsarchitect van Amsterdam. Van zijn hand zijn bijvoorbeeld ook het Oost-Indisch Huis in de hoofdstad en de Munttoren.
Zo’n banpaal als hier staat moet voor Hendrik de Keyser weinig meer geweest zijn dan een vingeroefening. Zijn creatie is naar men aanneemt in 1609 aan de Amsteldijk neergezet.

Mijl

Bannelingen moesten een mijl buiten de stad blijven. In het Amsterdam van zeventiende eeuw was dat een Duitse mijl van ca. 7400 meter. Het rechtsgebied van Amsterdam strekte zich buiten de bebouwde kom dus uit vanaf de Prinsengracht tot aan waar nu de banpaal staat.
Op de andere belangrijke toegangsroute uit Amstelland naar Amsterdam, de Amsterdamseweg kwam in de 17e eeuw ook zo’n banpaal te staan. Die is nog te vinden ter hoogte van heempark De Braak in Amstelveen.

Publicatiedatum: 10/04/2012