4 min
Omdat de Amstelveenseweg een van de weinige toegangswegen naar Amsterdam was, kwam bij de Kalfjeslaan een militaire batterij om in tijden van gevaar de vijand tegen te houden. Dat was bijvoorbeeld het geval in 1787. Een oude prent toont hoe deze versterking er uit zag. Op het plaatje ziet het ziet er betrekkelijk vredig uit, maar vergis je niet: hier is in 1787 serieus gevochten.
Barricade van boten met batterijen in de Amstel bij de Kalfjeslaan. Onderdeel van een serie van veertien platen van de verdedigingen aangelegd door de patriotten rondom Amsterdam ten tijde van de inval van de Pruisische troepen in september 1787. Beeld: Rijksmuseum
Patriotten in actie
Het was de tijd dat de patriotten zich gingen roeren in het land. Zo hielden ze bij Goejanverwellesluis prinses Wilhelmina tegen die op weg was naar Den Haag. Wilhelmina riep haar broer, de koning van Pruisen, te hulp. Zijn troepen slaagden er in het gezag van haar man, stadhouder prins Willem V, te redden. Alleen het eigenwijze Amsterdam wilde geen genoegdoening geven voor de belediging door de patriotten van de prinses. En dus trokken de Pruisische troepen onder aanvoering van de hertog van Brunswijk naar Amstelland. Zij zouden Amsterdam even een lesje leren. Het Amsterdamse stadsbestuur had uit voorzorg het gebied tussen de Zuiderzee en het Haarlemmermeer onder water gezet. Zo’n waterlinie hield de vijandelijke troepen uit de buurt van de stad. Alleen een enkele dijk die toegang gaf tot de stad, zoals de Amsterdamseweg, was nog begaanbaar. Om de vijand ook hier tegen te kunnen houden, stuurde Amsterdam versterkingen naar de dorpskern van Amstelveen en naar de batterij bij de Kalfjeslaan.
De hertog van Brunswijk verzint een list
De hertog van Brunswijk zat inmiddels met zijn troepen in Kudelstaart, ten zuiden van Aalsmeer. Hij verzon daar een list. In nachtelijk duister liet hij zijn troepen per boot over het Haarlemmermeer en Nieuwe Meer varen naar de Amstelveenseweg. De manschappen landden ergens tussen Amsterdam en de Kalfjeslaan. En van daar vielen ze de patriotten bij de Kalfjeslaan in de rug aan. Die hadden daar volstrekt niet op gerekend. Het eind van het verhaal is dat het stadsbestuur van Amsterdam het gezag van stadhouder Willem V moest erkennen.
Treinhalte bij Kalfjeslaan. In 1915 reed de eerste trein van het Haarlemmermeerspoor tussen Amsterdam en Amstelveen. Bij de Kalfjeslaan konden passagiers in en uitstappen. Beeld: Collectie Evert Zuiderent, Amstelveen.
Stadsbus H van het GVB
Eind 19e en begin 20e eeuw annexeerde de hoofdstad grote delen van de buurgemeenten. De stad groeide over zijn grenzen heen, zo was het Vondelpark voor een deel aangelegd op grondgebied van de gemeente Nieuwer-Amstel (Amstelveen). De hoofdstad wilde – en kreeg uiteindelijk– meer ruimte. Bij de laatste uitbreiding van Amsterdam, vorige eeuw, kwam de gemeentegrens bij de Kalfjeslaan te liggen.
Tot hier, op de grens, reed de bus van het Amsterdamse vervoerbedrijf GVB. Bus H in dit geval. Het waren vermoeide, luid rammelende autobussen die op en neer tuften van de Kalfjeslaan naar het Haarlemmermeerstation. Alsof het GVB de Amstelveense passagiers niet serieus wilde nemen.
En dus kozen velen liever de particuliere bussen van Maarse & Kroon (later opgegaan in Connexxion), maar het kaartje van bus H was daarentegen wel goedkoper.
Stadsbus H bij Kalfjeslaan. Op de grens van Amstelveen en Amsterdam had stadsbus H van het GVB zijn eindpunt, naast de Augustinuskerk op het kruispunt van Kalfjeslaan en Amstelveense/Amsterdamseweg. Beeld: Collectie Evert Zuiderent, Amstelveen.
Haarlemmermeerspoorlijn
In de jaren voordat de eerste bus H aan kwam rammelen, hoorde je hier het treintje dat van Amstelveen naar het Haarlemmermeerstation in Amsterdam reed. In 1915 arriveerde onder veel bekijks de eerste trein in Amstelveen. Bij de Kalfjeslaan was een halte gebouwd. Meer officieel gezegd: er stond een stoere baanwachterswoning met faciliteiten voor stationsdienst. Het verwachte grote succes van de Haarlemmermeerspoorlijn bleef evenwel uit en zodoende werd de halte Kalfjeslaan al in 1925 opgedoekt.
Forensen
Wie er bij de Kalfjeslaan van de trein en de bus gebruik hadden gemaakt, waren vooral reizigers uit de aantrekkelijke wijken die Amstelveen had laten bouwen voor de forensen. Aan de zuidzijde van de Kalfjeslaan verrees Randwijck. Een buurt met ruime woningen in een architectuur die aan de Amsterdamse School deed denken. Met deze nieuwbouw hoopte het Amstelveense gemeentebestuur Amsterdammers aan te trekken die hun stad wilden ontvluchten. Amstelveen bouwde ruimer dan in de grote stad gebruikelijk was en hier was de lokale belastingdruk minder.
Entree tot de hoofdstad. Jarenlang was de Amstelveenseweg een van de weinige toegangswegen tot de hoofdstad vanuit het zuiden. Een route door het open polderland. Nu is het een met bomen omzoomde laan, gelegen tussen het Amsterdamse Bos en de Amsterdamse wijk Buitenveldert. Foto genomen nabij het kruispunt met de Kalfjeslaan.
Wandelpark
Om het wonen in Amstelveen voor gegoede burgers extra aantrekkelijk te maken, werd een plantsoen in de buurt van de Kalfjeslaan voorzien van allerlei bijzondere bomen en struiken. Bij de dorpskern van Amstelveen kwam zelfs een echt Wandelpark. Amstelveen verwisselde de boerenpet voor de chiquere hoed.
Publicatiedatum: 13/08/2014
Vul deze informatie aan of geef een reactie.