’25 minuten lachen met eersteklas musiek’

Heel wat generaties hebben Carré, dat sfeervolle theater aan de Binnen-Amstel, aan hun hart gedrukt. Of ze nu naar de revue van Snip en Snap gingen, of naar de musical Cats.

3 min

Een paar jaar geleden ging het archief van dit 130-jaar oude theater over naar het Amsterdamse Stadsarchief. Inmiddels zijn de programmaboekjes, affiches, foto’s en filmfragmenten geïnventariseerd en beschreven, wat voor het Stadsarchief een mooie reden was om de voormalige kluis van gebouw De Bazel zes vitrines te wijden aan hoogtepunten uit het archief van het voormalige circustheater.

En daarom wandelt Stefanie van Odenhoven, die de expositie samenstelde, meteen naar een vitrine met foto’s van paarden uit de stallen van Oscar Carré. Oscar had maar liefst 85 paarden waarmee hij optrad in de voetsporen van zijn vader.

De Snip & Snap Revue. Bron: Trouw. Foto: Stadsarchief Amsterdam

Circus Carré gaf vanaf 1864 voorstellingen op diverse plekken in Amsterdam als Paleis van Volksvlijt en het Amstelveld voor het aan de Binnen-Amstel neerstreek. Aanvankelijk draafden de paarden in een houten gebouw, maar dat vond de gemeente te brandgevaarlijk, omdat het circus veel met gaslicht werkte. Vervolgens zamelde Oscar Carré geld in om een stenen gebouw neer te kunnen zetten. Dat was in 1887.

Carré is dus oorspronkelijk een circustheater, vandaar die paardenfoto’s, waarbij van elk paard de naam wordt vermeld. Stefanie: “Paarden waren blijkbaar zó belangrijk voor Oscar Carré dat zijn kinderen er een tableau van maakten dat ze hun vader gaven bij zijn veertigjarig jubileum als circusdirecteur. Het tableau hangt nog steeds ergens in de gangen van het theater, maar dit zijn de originele foto’s.”
De tentoonstelling gaat uit van de stukken die in het archief worden bewaard. “We vertellen dus niet de geschiedenis van Carré. Dat kan ook niet in zes vitrines. We laten wel de bijzondere stukken zien.”

Circus Carré aan de Binnen Amstel, met op de voorgrond de sluisjes. Foto: Stadsarchief Amsterdam

‘Herman en Carré zijn sinds jaar en dag aan elkaar verbonden.’ Beeld: Stadsarchief Amsterdam.

Varietéshows

Vervolgens lopen we naar haar lievelingsvitrine, die over de tijd van de grote revue’s gaat, van de jaren dertig tot halverwege de jaren vijftig. “We hebben brieven gevonden van artiesten uit Amerika, Engeland, Frankrijk en Duitsland die àllemaal in Carré wilden staan.” Het waren de hoogtijdagen van de grote varietéshows, met optredens van bijvoorbeeld Ketty Mara en haar dansende ‘Hollywood Wunder’-chimpansee, om maar te zwijgen van professor Jim Murray, die als het ‘Telepatisch Wereldwonder’ door het leven ging. En dat zijn nog maar een paar voorbeelden van artiesten voor wie optreden in dit circustheater aan de Amstel een droom was. Stefanie: “Samen geven ze een aardige dwarsdoorsnede geven van het varieté uit die tijd.”

Het zijn inderdaad prachtige brieven, waarvan er maar een paar in de vitrine liggen. Zo beveelt het komische duo Max & Eddy zichzelf warm aan bij ‘Den Heer Directeur’ van ‘Cirkus Carré.’ Ze zijn net terug van een tournee door de ‘Balkansche Staten’, waar ze de eer hadden op te treden voor ‘Z.M. de Koning Petar II van Yugoslavia te Belgrad.’ Het duo is te huur voor slechts ’50 Gulden per dag’. En dat is een koopje voor ’25 minuten lachen met eersteklas musiek in 5 talen.’

'Herman en Carré zijn sinds jaar en dag aan elkaar verbonden.' Beeld: Stadsarchief Amsterdam.

‘Herman en Carré; zijn sinds jaar en dag aan elkaar verbonden,’ meldt Theater Carré. Met Herman wordt Herman van Veen bedoelt, die daar van 26 oktober tot en met 10 december 2017 weer te zien is. Beeld: Stadsarchief Amsterdam.

De inventaris van het Carré-archief is inmiddels online te zien, Archief Koninklijk Theater Carré, maar voor de foto’s en de filmfragmenten moet je nog steeds naar het Stadsarchief. “Het archief is beschreven, maar er zijn nog geen plaatjes bij te zien. Nog niet alles is gedigitaliseerd, maar er zijn ook foto’s waar copyright op berust. Die mag je dus wel in het archief komen bekijken, maar niet online zetten. Maar met deze tentoonstelling heb je in ieder geval meteen de hoogtepunten te pakken.”

De tentoonstelling over 130 jaar Carré is tot 11 juni gratis te bezoeken in de Schatkamer van het Stadsarchief. In de Filmzaal worden doorlopend historische filmbeelden vertoond, zoals de film ‘De magie van Carré’ van Ineke Hilhorst. www.amsterdam.nl/stadsarchief.