2 min

Chinese zeelieden

Het is mogelijk dat er in de zeventiende eeuw al Chinezen in de Nederlanden verbleven. Waarschijnlijk waren dit dan zeelui. In 1911 werden door Nederlandse reders Chinese zeelieden ingezet omdat Nederlandse zeelieden staakten voor betere lonen. Hierdoor werd de staking gebroken. Vanaf dat moment kunnen we de ontwikkelingen binnen de Chinese gemeenschap goed volgen. Aanvankelijk was Rotterdam het centrum van de Chinese gemeenschap. Later werden ook in Amsterdam, met name in de Binnen Bantammerstraat, veel kosthuizen voor Chinese zeelieden geopend. De eigenaren van deze onderkomens waren vaak de zogenaamde shipping masters, die deze zeelieden ook weer aanmonsterden voor de grote scheepvaartmaatschappijen.

Monsterboekje van zeeman Yeh Lien Tsai, 1948.

Monsterboekje van zeeman Yeh Lien Tsai, 1948.

Ontwikkelingen in de Chinese gemeenschap

Er ontstond een kleine Chinese middenstand, van drogisterijen en kleine toko’s tot de onvermijdelijke gokhuizen. Binnen de Chinese gemeenschap in die periode waren veel groepen, gebaseerd op de plaats van herkomst en het dialect dat zij spraken. Er waren herhaaldelijk problemen tussen deze groepen en in 1922 kwam het tot een uitbarsting. Deze problemen werden veelal op straat uitgevochten. Begin jaren dertig neemt het aantal werkloze Chinese zeelieden toe. In een poging toch wat geld te verdienen werden de eerste pindaventers op straat gesignaleerd. De grote werkloosheid onder de Chinezen bleef niet onopgemerkt bij de Nederlandse overheid. De overheid ging dan ook over tot drastische maatregelen, waaronder deportatie. Tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden de Chinezen in Amsterdam dezelfde problemen als hun stadsgenoten. Echter, doordat zij werkzaam waren in het restaurantwezen, hadden zij relatief makkelijk toegang tot voedsel. Na de capitulatie van de Duitsers in 1945 organiseerden de Chinezen een grote bevrijdingsoptocht door Amsterdam. Ook werd in de Stadsschouwburg een speciaal door Jef Last geschreven toneelstuk over China opgevoerd.

Auteur: Weng Ting-Tiang.

Klik hier voor deel twee

Beeldje van Chinese zeeman als ‘pindaman’.

Beeldje van Chinese zeeman als ‘pindaman’.

De Derde Dag van de Amsterdamse Geschiedenis vond plaats op 26 juni 2011. Wen Ting-tiang en Ning Wah Choy vertelden over de geschiedenis van de Chinese Amsterdammers in het gebouw van de Chinese ouderenvereniging Fa Yin, locatie Rechtboomsloot 5.

Publicatiedatum: 21/06/2011