Huis van Hilde vertelt de geschiedenis van Noord-Holland aan de hand van gevonden objecten. De bodem is rijk én springlevend. Wat vertellen deze objecten ons over wat we aten? De nieuwe tentoonstelling ‘Hilde schept op; over eten van vroeger’ laat zien dat dat wel eens heel anders is geweest.
>Machtsschommelingen, conflicten en versplinterde, kleine vorstendommen kenmerkten West-Europa rond de negende – en tiende eeuw. Ook de Lage Landen hoorden hierbij. Hoewel het graafschap Holland in deze periode nog niet bestond, werd het fundament wel gelegd door een zekere Gerulf, een vertrouweling van de Deense heerser Godfried …
>Dat de Vikingen Noord-Holland aandeden in de negende eeuw, daar kunnen we niet omheen. Ze lieten hun sporen achter in onze bodem en hun verhalen in onze geschiedenis. Maar sommige verhalen kloppen niet helemaal, want hoe kwamen die hoorns ooit op hun helmen terecht?
>Vondsten uit de vroege middeleeuwen zijn goed vertegenwoordigd in de Noord-Hollandse bodem. Ze vertellen het verhaal van Vikingen, graven, ridders, monniken, boeren en koopmannen uit die periode, die zorgden voor een turbulente tijd in de geschiedenis …
>Een bloeddorstige vergelding voor de opstandigheid van de West-Friezen.
>Humor is geen nieuw onderwerp binnen de kunsten. Het wordt er al eeuwenlang op allerlei manieren in verwerkt. Zijn humor en kunst een goede combinatie?
>De oudste vermelding van Amsterdam is in een document van 1275. Floris V besluit in dit document dat de bewoners van ‘Amstelledamme’ geen tol meer hoeven te betalen. In de hoofdstad vind je nu geen gebouwen meer uit die tijd. Mede door een aantal verwoestende stadsbranden zijn veel panden verloren gegaan. Toch zijn er nog veel bijzondere en enkele hele oude huizen in de stad. Dit zijn de drie oudste (houten) huizen van Amsterdam.
>In 2013 vond in opdracht van de provincie Noord-Holland een archeologisch onderzoek plaats in de Westfriese Omringdijk ten noorden van Opperdoes. Bij dit proefonderzoek zijn op meer dan een meter onder de weg de vermoedelijke resten van het verzonken Almersdorp gevonden.
>Sinds de Middeleeuwen kent men al het fenomeen stadsmuziek: openbare muziekbeoefening op kosten van de stad. Dat betrof aanvankelijk de stadspijpers, die voor allerlei ceremoniële gelegenheden werden ‘opgetrommeld’. Zij verdwenen in de loop van 17e eeuw geleidelijk van het toneel. Zij werden vervangen door stadorganisten, een unieke, Nederlandse functie.
>Op de puibalk van het achttiende-eeuwse huis Nieuwvaartje 8 in Edam zijn voorstellingen te zien van het ‘Purmer Zeewijf’. De afbeeldingen zijn zowel in het hout gesneden als erop geschilderd met bijbehorende teksten.
>Zo komen we de donkere wintermaanden wel door! De oude man op de afbeelding hieronder heeft niets te klagen. Hij zit lekker warm bij het vuur en naast hem staat een fraai gedekte tafel. Op de achtergrond zijn schaatsende en kolvende figuren te zien. Kolven is een traditioneel Hollands spel waarbij men met een soort houten golfclub een bal tegen een paal moet slaan. Kortom, dit maandbordje voor de maand december toont precies wat men doorgaans graag doet in die koude wintermaand: lekker genieten en plezier maken.
>“Kogelpotten, zijn die gevaarlijk?” Het was misschien een wat naïeve vraag van de bezorgde mevrouw met kinderwagen op de rand van de opgravingput. De verzekering dat het hier uitsluitend ging om middeleeuws aardewerk stelde haar zichtbaar gerust. De naam van de vrijwel volledig ronde potten stamt, zoals gewoonlijk, niet uit de tijd waarin ze werden gebruikt, maar van veel later. Vanwege de kogelronde vorm werden de potten door sommigen ‘kogelpotten’ genoemd, maar in Friesland, misschien wat minder krijgslustig, worden ze aangeduid met ‘bolpotten’.
>Al ruim vijf eeuwen lang speelt Grote Kerk Naarden een belangrijke rol in het leven van de vestingbewoners. Ze vonden hier hoop, geloof en liefde en deelden er intieme momenten zoals doop, huwelijk en overlijden. De gotische basiliek is tussen 1380 en 1479 gebouwd en heeft de afgelopen eeuwen nogal wat meegemaakt. Oorlogen, revoluties en verbouwingen zijn de revue gepasseerd. Het kerkgebouw is een vat vol bewogen geschiedenis en een bron van boeiende verhalen.
>Het is louter geluk dat de Ruïnekerk heden ten dage nog te bewonderen is. Sinds de bouw van de huidige kerk in 1450 heeft het gebouw, dat in de middeleeuwen een bedevaartsplaats was, heel wat te verduren gehad. Zo werd de kerk in 1574 in brand gestoken door de Geuzen om te voorkomen dat de Spanjaarden zich er legerden om het Beleg van Alkmaar te hervatten. De stenen van de omgevallen toren werden in 1594 gebruikt om het koor – het deel waar zich het hoofdaltaar bevindt – dicht te metselen. Er kon weer gekerkt worden in dit kleine stukje van het oorspronkelijke gebouw.
>Boswachter Coen van Oosterom raapt in 2003 een paar potscherven op bij Groot Olmen in de Kennemerduinen bij Overveen. Die vondst leidt tot de ontdekking dat er daar in de vroege middeleeuwen mensen woonden. Het zand slokte alles op.
>