Noord-Holland kent veel plaatsen met bijzondere namen. Van sommige is de oorsprong snel vast te stellen, bij andere is het nodig om wat dieper te graven in het verleden. In deze serie verhalen onderzoeken we elke maand een andere regio van onze provincie, om achter de herkomst van de lokale plaatsnamen én bijnamen van de inwoners te komen. Deze maand: de Zaanstreek en Waterland.
>In het oude stroomgebied van het Oer-IJ, de driehoek tussen Velsen, Alkmaar en Zaanstad, heeft flink wat strijd gewoed in de afgelopen 2000 jaar. Hoe kan het ook anders, met Romeinse garnizoenen die de opstandige Friezen probeerden te onderdrukken, Spaanse invasielegers tijdens de Tachtigjarige Oorlog en Duitse soldaten die bunkers in het landschap opwierpen. Hierover gaat het nieuwe boek ‘2000 jaar strijd in het Oer-IJ landschap’.
>De Romeinen zijn nooit noordelijker gekomen dan het fort bij Velsen, een vooruitgeschoven post van de Limes (grens) ter hoogte van de rivier de Rijn. Of toch wel? De ontdekking van een Romeinse wachttoren op het Provily sportpark in Krommenie wijst op de aanwezigheid van Romeinse soldaten in de Zaanstreek.
>Assendelft telt 35 provinciale monumenten. In één ervan wordt er al 200 jaar fanatiek geklust. Oud-militair Fred woonde door zijn werk bij de Landmacht haast overal in Nederland, behalve in Noord-Holland. 20 jaar geleden streken hij en zijn vrouw neer in Assendelft. ‘Als ik niet weg hoef, ga ik hier niet meer weg.’
>Deze zomer neemt Jan Feith je mee op reis door onze provincie. Zijn historische teksten uit het album ‘Zwerftochten door ons land: Noord-Holland’ (1933) geven een beeld van zonnige duinen, drukke pleinen en pittoreske polders. Deze week: ‘Langs de Zaanstreek’.
>Aan het eind van de negentiende eeuw loopt de vraag naar lijnolie en zeildoek sterk terug. De opmars van petroleum als brandstof en de opkomst van stoomschepen vormen een gevaar voor het voortbestaan van de rolrederij voor zeildoek en de lijnoliemolen van de familie Kaars Sijpestein. Een Schotse uitvinding betekent echter de redding voor de familieonderneming. Honderdzestien jaar later verlaten nog dagelijks enorme rollen linoleum de Forbo Flooring fabriek in Assendelft.
>Winter 1573. De Spaanse troepen gaven hun pogingen Holland terug te winnen niet op. In die pogingen kregen Waterland en de Zaanstreek het zwaar te verduren. Een Westzaner besluit met zijn oude slechtlopende moeder te vluchten…
>Romances, avontuurtjes, geflikflooi, kalverliefdes, buitenechtelijke uitstapjes en ongewenste intimiteiten op en rond de werkvloer zijn van alle tijden. In de papiermolens was dat niet anders. Het kon er soms heftig aan toe gaan, zoals blijkt uit Zaanse notariële stukken uit de achttiende eeuw.
>