Begraafplaatsen zijn niet alleen plekken waar we onze doden een laatste rustplaats gunnen. Ze zijn ook een oase van rust en groen èn ze geven een tijdsbeeld. De landelijke stichting Terebinth bekommert zich dan ook om het funeraire erfgoed. Ze stimuleert het opknappen van verwaarloosde begraafplaatsen en grafmonumenten, maar organiseert ook lezingen en rondleidingen.
>Een begraafplaats die de naam draagt ‘Huis Te Vraag’: dat moet een bijzondere plek zijn. Dat is het ook, daar aan de Schinkel in Amsterdam-West. In het stuk bos aan de Rijnsburgstraat verwacht je geen dodenakker.
>In de dood is iedereen gelijk. Op de Oude Begraafplaats van Naarden liggen burgemeesters, muzikanten en erfgooiers dan ook dwars door elkaar heen. De grafmonumenten lopen uiteen van vorstelijke familiekapellen tot simpele houten bordjes. Deze groene omgeving is niet alleen een laatste rustplaats, maar ook een plek van stilte en inkeer voor de inwoners van Naarden en Bussum.
>Wanneer er iemand overlijdt, breekt voor de nabestaanden een periode van rouw aan. Tegenwoordig neemt men vaak samen afscheid van de overledene tijdens een uitvaart, maar is het rouwproces daarna meestal een privéaangelegenheid. Vroeger was dat anders en kon je vaak in één oogopslag zien dat iemand ‘in de rouw’ was. Strenge etiquetteregels schreven tot in de 20e eeuw voor dat men na een overlijden tijdelijk speciale rouwkleding moest dragen om de overleden persoon zijn laatste eer te betuigen.
>Hoe zou het zijn om 56 uur levend begraven te zijn in een put van 12 meter diepte? Het overkwam Toon Tilburgs in Hilversum in 1892. Hij groef op de Trompenberg in Hilversum een zogenaamde welput. In zo’n put werd een pomp geplaatst die het grondwater naar boven water haalde. De put werd gemaakt van in elkaar sluitende duigen, gebogen houten planken. Die werden bij elkaar gehouden door een houten of ijzeren band. Zo ontstond een kuip. Het werk was niet zonder risico, zeker niet in de zanderige en hooggelegen Trompenberg waar diep gegraven moest worden om het grondwater te bereiken.
>Hoe kijk je als je net een grafkelder hebt geopend die ruim 170 jaar onberoerd is gelaten? Waarschijnlijk zoals deze heren keken in september 1976, bij het openen van de grafsteen in de Heemsteedse kapel van de Janskerk.
>Op Wieringen kende men, voor de oprichting van de Rouwkoetsvereniging Westerland rond 1920, de burenplicht. Hoe sober ook, het medeleven van de eilandbewoners bij teraardebestellingen was door de eeuwen heen een ontroerend schouwspel. Het waren allen rouwdragenden: de buurman, die met zijn boerenwagen en paard het lijk vervoerde en de buren die achter de wagen liepen. Zo volbrachten zij hun ‘burenplicht’ en bewezen hem of haar, die ze van nabij hadden gekend, diep bedroefd de laatste eer.
>Op deze prachtige begraafplaats zou iedereen wel begraven willen worden. De mooie ligging, de strakke gebouwen en de lommerrijke omgeving zijn precies zoals je je een plek voor een laatste rustplaats voorstelt. Aan de rand van Hilversum Zuid, tegen de Hoorneboegseheide aan, ligt begraafplaats Zuiderhof. Architect W.M. Dudok ontwierp de begraafplaats na zijn pensionering in 1957.
>Jan II van Egmont, ook wel Jan met de bellen genoemd, strijdt wat af gedurende zijn leven. Zijn bijnaam krijgt Jan tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten. En de vergroting van de Slotkapel van Egmond is te danken aan een ruzie waar Jan bij betrokken is. Ruim 500 jaar na zijn dood krijgt zijn grafzerk toch een ereplaats in de kapel.
>