Watertoren Rijstpellerij Hollandia te Wormer

De watertoren op het Hollandiacomplex aan de Veerdijk in Wormer stamt uit 1888. Dit hoogreservoir is gebouwd ten behoeve van de sprinklerinstallatie van Rijstpellerij Hollandia. Na twintig jaar restauratie is de Zaanwand weer een plaatje.

2 min

Rijstpellerij Hollandia 4 September 2009, beeld: Minke Wagenaar

Zaanwand

De historische Zaanwand bij de Zaanbrug in Wormer vormt één van de meest gezichtsbepalende elementen van de Zaanstreek. Deze gevelwand langs de Veerdijk bestaat, gezien vanaf de Zaanbrug, uit de gebouwencomplexen Batavia, Saigon, Bassein, Hollandia en Java.

Rijspellerij Hollandia 1897. De rijstpellerij De Unie en De Hollandia met de oliemolen de Hoop of Kuiken Gesloopt in 1898. Deze stond binnendijks. Bron: Gemeentearchief Zaanstad

Pakhuis Hollandia

De historie van de monumentale bedrijfspanden gaat terug tot 1 maart 1872, met de stichting van firma Bloemendaal & Laan. Doel van de onderneming was de exploitatie van rijst- en oliemolens en de handel in de daarmee geproduceerde artikelen. Aanvankelijk vonden de productieactiviteiten plaats in Zaanse windmolens en pas later deed de stoomaandrijving zijn intrede. De eerste stap in die richting was de bouw van de stoomrijstpellerij Hollandia. De oorsprong daarvan lag in het pakhuis Hollandia dat in 1877 werd gebouwd. Rond de eeuwwisseling zijn honderden arbeiders aan het werk in een van de grootste stoomrijstpellerijen van Nederland. De Eerste Wereldoorlog maakte een einde aan deze bloeiperiode.

Blauwdruk fabriek Hollandia te Wormerveer

Stoomrijstpellerij Hollandia van de firma Bloemendaal & Laan te Wormer. Bouwtekening verbouwing rijstpellerij.Aanzicht voorgevel en zijgevel. Bijzonder:Nooit uitgevoerd! Bron: Gemeentearchief Zaanstad

Restauratie

Ook Pakhuis Hollandia raakte in verval, het pand was na dertig jaar leegstand klaar voor de sloop. Net op tijd komt het besef dat de overgebleven pakhuizen het laatste stukje Zaanse industriële glorie zijn en dat ze daarom beschermd moeten worden. Vanaf 1980 voerde Stichting Hollandia stap voor stap de restauratie van Pakhuis Hollandia uit. Het pand is inmiddels in de stijl van rond 1900 hersteld. De gietijzeren kolommen en ornamenten in combinatie met grenen balkenplafonds stralen de sfeer van weleer uit. Bedrijven huren inmiddels kantoorruimtes in het gerestaureerde pakhuis. Waar eens de molenstenen rijstkorrels maalden, staan nu bureaus met moderne computers.