Vuurtoren Eierland

Beeld: Alias 0591, flickr.com

Vuurtoren Eierland

Een donkere kust vol gevaar

De vuurtoren is gebouwd in 1864 als ronde bakstenen toren, toen nog 43 meter hoog. Het was notaris Johannes Ludovicus Kikkert die rond 1860 gehoor vond bij het Loodswezen met zijn pleidooien voor een extra kustlicht aan de noordkant van Texel. De vuurtorens van Den Helder en Vlieland stonden te ver uit elkaar, het was donker ter hoogte van Eierland. Té donker vond Kikkert. Hij toonde de desastreuze gevolgen van die duisternis overtuigend aan met zijn wrakkenkaart. Op de Texelse kust waren tussen 1848 en 1860 maar liefst 72 schepen vergaan. Kikkert schreef ook een boek: ‘Kust in gevaar’. Texelse jutters waren niet blij met deze roep om meer licht, zij verdienden immers een goede boterham aan al die scheepsstrandingen. In 1863 begon de bouw van de vuurtoren. De toren dankt haar naam aan de locatie helemaal in het noorden van de – toen nieuwe polder – Eierland (1835).

Vuurtoren Eierland in het donker

Beeld: Johan Wieland, flickr.com

Vuurtoren Eierland in het donker

Een Lofrede voor Kikkert

De ontwerper Quirinus Harder, dezelfde als van vuurtoren Lange Jaap in Huisduinen, legde de eerste steen. Kikkert zelf ontstak op 1 november 1864, in aanwezigheid van alle Texelse notabelen, het licht van de nieuwe vuurtoren. Het was een groot feest, met vuurwerk, toespraken en lofredes op de persoon Kikkert. Het laatste couplet ging zo:”Zo zwelt thans Uw boezem van zalige vreugd! Zo is thans Uw harte meer dan verheugd! Nu Kikkert, hetgeen door U werd bedacht Voor zeeliens behoud, hier tot stand is gebragt.”

Opstand van de Georgiërs

In de geschiedenis van Texel en de vuurtoren is de maand april 1945 een periode die herinnert aan onheil, dood en verderf. Het gebied rond de toren was toen het strijdtoneel van muitende Georgische krijgsgevangenen tegen de Duitse bezetter. Door de beschietingen waren vuurtoren en bijbehorende dienstwoningen zwaar beschadigd. Na de oorlog begon Texel al snel aan het herstel van de toren. In 1948 was de restauratie klaar: de toren had een nieuwe kop gekregen én een nieuwe mantel van baksteen om de oude heen. De kogelgaten in de oude torenmuur zijn nog altijd zichtbaar, de ruimte tussen beide muren is hol. De toren zelf is sinds de restauratie 35 meter hoog. In 1982 is de toren aangewezen als rijksmonument.

Vuurtoren Eierland 1985

Beeld: Wikimedia Commons

Vuurtoren Eierland 1985

Onbemand

In het beroep van vuurtorenwachter is veel veranderd. Eerst was er de lichtwachter die met een lucifer het lamplicht aanstak en alleen gewapend met een verrekijker de kust bewaakte. Al gauw kwamen daar de marifoon en radio bij, gevolgd door de telefoon. Met de komst van elektriciteit was het eigenhandig de lamp aansteken verleden tijd. Eind twintigste eeuw kwamen radar en computers op de toren. De vuurtorenwachter heette voortaan ‘zeeverkeersdienst-medewerker’. Het personeel had op Vuurtoren Eierland zo’n beetje de mooiste werkplek van het eiland. Sinds 2003 moet de vuurtoren het doen zonder vuurtorenwachter. Alleen het vuurtorenlicht is nog nodig – elke tien seconden een groep van twee schitteringen. De moderne techniek heeft de mens ingehaald. De meeste schepen hebben radar en GPS aan boord en weten zo precies waar ze zijn. In een noodgeval maken ze contact met de wachters op de Brandaris op Terschelling.

Auteur: Anita Blijdorp

Bronnen

Stichting Texels museum: www.vuurtorentexel.nl
Arthur Oosterbaan, De vuurtoren van Texel, Ecomare, 2009.
Peter Kouwenhoven, Vuurtorens, lichtschepen en kapen, nautisch erfgoed van Nederland. Winco Publishing, 2010.
Nederlandse Vuurtoren Vereniging

Dit verhaal maakt deel uit van de campagne Werelderfgoed.
Klik hier om terug te gaan naar het thema De Waddenzee.

Publicatiedatum: 24/01/2012