Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Verhoog je kade!

Bij overstromingen denken we direct aan gebroken zeedijken. Maar er zijn ook nog vele honderden kilometers polderdijkjes en -kaden. Als die het begeven, is de ellende vaak ook niet mis. Denk maar aan de overstroming van Wilnis op 26 augustus 2003. De oorzaak van dat onheil was een uitgedroogde veenkade. In 1889 vond een vergelijkbaar ongeluk plaats in de Mijzenpolder tussen Schermerhorn en Ursem. Wat was hier aan de hand?

Zakkende dijkjes en hoog water

De Mijzenpolder ligt in het hart van Noord-Holland boven het IJ. Deze oude polder is omgeven door de ringvaarten van de Beemster en Schermer en een groot uitwateringskanaal. De genoemde vaarten maken deel uit van de Schermerboezem, een grote waterberging. De polders malen het overtollige water in de boezem. Via de boezemkanalen wordt het vervolgens naar de Noordzee en het IJsselmeer afgevoerd. Maar onder ongunstige omstandigheden lukte het vroeger vaak niet het water snel genoeg uit de boezem in zee te lozen. Dan liep het peil in de boezemkanalen al snel hoog op. De polders met de laagste dijkjes waren het haasje. Het hoge water liep gewoon over de kaden heen, of erger nog: ze begaven het. Om dergelijke ongelukken te voorkomen, was in 1795 een maximumpeil afgesproken. Zodra dat was bereikt, ging er een stopsein uit. Dan moesten alle poldermolens en later de gemalen stilstaan. Het kwam er op neer dat de polders het water binnenboord moesten houden totdat het peil in de boezem was gezakt. Voor sommige polders was het in 1795 afgesproken maximale boezempeil echter aan de hoge kant…

Overstroming Mijzenpolder 1889

Overstroming Mijzenpolder 1889. Bron: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

Mijzenpolder blank

Zo ook in de Mijzenpolder. Het gaat om een veengebied waar men met bodemdaling te maken had. Het polderdijkje zakte mee. Het polderbestuur had al vaak geklaagd over het hoge water in de boezem. Maar daar werd steevast op geantwoord: het peil is bekend, jullie moeten je dijk gewoon verhogen. Daar had de kleine Mijzenpolder echter geen geld voor. Op vrijdag 27 september 1889 ging het mis. De waterstand in de Schermerboezem was al enkele dagen hoog geweest. Om 12 uur ’s middags leidde dat tot een dijkdoorbraak. Gelukkig kon het 10 meter brede gat snel gesloten worden. Dat gebeurde door er de schuit van schipper K.P. Spaans en een vlet in af te zinken. Natuurlijk ging direct het stopsein uit. Twee dagen later dacht men de situatie onder controle te hebben, Het stopsein werd ingetrokken. Dezelfde dag brak de dijk opnieuw. Nu was er geen redden meer aan. De hele Mijzenpolder verdween anderhalve meter onder water.

Gedupeerde boeren

Persoonlijke ongelukken deden zich gelukkig niet voor. Maar de materiële schade was stevig. Huizen, schuren en boerderijen stonden onder water, hooi en huisraad gingen verloren. De boeren waren genoodzaakt hun vee snel te verkopen of voor veel geld elders te stallen. Het leger kwam er aan te pas om de doorbraak te sluiten. Op 1 oktober 1889 was de dijk weer dicht en eind oktober het water van het land. Ondertussen werd in de naburige Schermerpolder een collecte gehouden voor de slachtoffers.

Kaart; Mijzenpolder 1980

Kaart; Mijzenpolder 1980. Bron: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

Peil omlaag?

Nadat alles achter de rug was, begon de polder met een dijkverzwaring. De provincie schoot met een subsidie te hulp. En natuurlijk maakte De Mijzenpolder samen met andere veenpoldertjes een heleboel heisa om het maximum boezempeil omlaag te krijgen. Dat lukte overigens niet. Het antwoord was en bleef: verhoog eerst maar eens je kade! Tegenwoordig houdt Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier de vele kilometers polderdijk in het oog. Bovendien wordt gewerkt aan een programma om de Schermerboezem nog beter onder controle te kunnen houden. Dat is nodig omdat door de klimaatverandering meer regen in kortere tijd verwacht wordt.

Meer info:

www.hhnk.nl
www.waterland.net

Publicatiedatum: 02/03/2011

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.